صحبت از تغذیه گیاه که می‌شود، غالباً اهمیت آمینو اسیدها در کشاورزی و باغداری از همه بیشتر نادیده گرفته می‌شود. چه بخواهید سلول‌های گیاهی را در برابر بیماری تقویت کنید و چه بخواهید مواد مغذی را برای تقویت ریشه در خاک پخش کنید، آمینو اسیدها اجزای سازنده‌ی عملکرد گیاهی به شمار می‌روند. آمینو اسیدها در زمره‌ی مهم‌ترین مکمل‌های در دسترس برای گیاه‌تان هستند، ولی در مورد نقش‌شان در فیزیولوژی گیاهان اطلاعات نه چندان زیادی در اختیار عموم قرار دارد. این اسیدها، بالاخص وقتی حرف از گیاهان می‌شود، واقعاً شالوده‌ی حیات هستند.

تا آنجا که امروزه عقل‌مان قد می‌دهد، در تمامی جنبه‌های حیات بر روی کره‌ی زمین، در بین میلیون‌ها پروتئینی که در آفرینش تمامی گونه‌های گیاهی و جانوری نقش دارند تعداد یک‌صد آمینو اسید وجود دارد که اجزای سازنده‌ی پروتئین‌های مذکور به شمار می‌روند و فقط بیست عدد از آن‌ها در بدن انسان و جانوران یافت می‌شود. اصلاً فرقی نمی‌کند که هدف‌تان داشتن گل‌های بزرگ‌تر باشد، شکستن رکورد برداشت محصول باشد یا فقط به‌دنبال رشد گیاهی فراوان هستید، وجود آمینو اسیدها ضروری است! نتایجی که گیاهان ارائه می‌دهند به خاطر کیفیت بسیار بالای سلول‌هایی است که شالوده‌شان حاوی آمینو اسید‌های تولید شده توسط گیاه است. برای ساخت آمینو اسید‌های لازم برای رشد چنین سلول‌هایی، گیاه به انرژی نیاز دارد.

اگر گیاه‌تان بتواند به آمینو اسید‌های مکملش دست یابد بدون اینکه مجبور شود آن‌ها را از اکسیژن، کربن، نیتروژن و هیدروژن و بعضی مواقع سولفور بسازد، انرژی بسیار مضاعفی در اختیار خواهد داشت که در موقع نیاز می‌تواند از آن استفاده کند. این مسئله در کنار رشد سالم و نیرومند درخت، مقاومت در برابر آفت‌ها و بیماری‌ها را نیز در بردارد. کیفیت آمینو اسیدها، یا از این مهم‌تر، چیزی که جاندار خودش تولید می‌کند نقش مهمی در تقویت سلول‌ها دارد. این نوع کیفیت کمک می‌کند تا شکل سه‌بعدی که توسط آمینو اسیدها شکل می‌گیرد در کنار تقویت این ساختارها موقع استفاده، یا جای گیری‌شان درون سلول، مشخص شود. به همین خاطر هم است که باید از مکمل‌های آمینو اسیدی با پایه‌ی گیاهی در باغ‌تان استفاده کنید.

آمینو اسیدها به بسیاری از فرآیندهای سیمبیوتیک که به بهبود بسیاری از ابعاد گیاهی، خاکی و میکروبیولوژی ختم می‌شود کمک می‌کند. در خاک، شلاتورهای شگفت‌انگیزی هستند. می‌توانند تولید مفید اکسین و فیتو هورمون‌ها را کلید بزنند یا پیش‌درآمدی برای آن دو باشند. همچنین با شیوه‌های مختلفی نظیر تقویت دیواره‌های بیرونی که اجازه می‌دهد در برابر شرایط سخت خارجی ایستادگی کنند، میکروفلورای مفید را ارتقا می‌بخشند. کلونی شاداب و قوی میکروبی به جذب بهتر مواد مغذی در کنار وجود سیستم ریشه‌ای گسترده و سالم که می‌تواند علیه بیماری‌ها مبارزه کند و در شرایط زیست‌محیطی شدید کارایی‌اش را حفظ کند، کمک می‌کند.

با اینکه آمینو اسیدها فواید مثبت زیادی در خاک دارند، بسیاری از آن‌ها فقط از طریق روزنه‌های برگ و با تغذیه‌ی برگی و محلول‌پاشی در اختیار گیاه قرار می‌گیرند. اگر از آمینو اسیدها به‌درستی استفاده شود، تأثیرات عمیقی خواهند داشت. بعضی از مهم‌ترین اثرات آن در ادامه ذکر شده است:

آمینو اسیدها و مقاومت در برابر استرس

عوامل استرس‌زا نظیر دماهای زیاد، رطوبت کم، یخبندان‌ها، حملات افت، طوفان‌های تگرگ یا سیلاب روی متابولیسم گیاه تأثیری منفی دارند و باعث می‌شود میزان کیفیت و کمیت محصولات با کاهش روبه‌رو شود. بهره‌گیری از آمینو اسیدها قبل، در طول و بعد از شرایط استرس‌زا، موادی را در اختیار گیاه قرار می‌دهد که مستقیماً مربوط به فیزیولوژی استرس است و از این رو هم تأثیر پیشگیرانه و هم تأثیر بازیابی قوای گیاهی را در بردارد.

آمینو اسیدها و فتوسنتز بهتر

در تولید کلروفیل، آمینو اسیدها بسیار ضروری هستند؛ کلروفیل موتور پشت پرده‌ی فتوسنتز است. آمینو اسیدها به تمرکز بالای کلروفیل در گیاهان کمک می‌کنند که به‌نوبه‌ی خود میزان فتوسنتز بسیار بالایی را رقم می‌زنند که در عوض، گیاه انرژی بسیار بیشتری در اختیار خواهد داشت.

کارکرد آمینو اسیدها روی روزنه‌های برگ گیاهان

علاوه بر عوامل خارجی نظیر نور، رطوبت و درجه دما، روزنه‌های گیاهان با کمک عوامل داخلی همچون، همانطور که حدس زدید، آمینو اسیدها، باز و بسته می‌شوند. این باز و بسته شدن‌ها به کنترل توازن رطوبت در گیاه کمک می‌کند. ولی از این مهم‌تر، سبب تسهیل دسترسی به گازهایی مثل کربن دی‌اکسید می‌شود که برای رشد شدید و پیوسته‌اش لازم است.

آمینو اسیدها و تأثیرشان روی گرده‌افشانی و میوه‌دهی

آمینو اسیدها به باروری گرده‌ها کمک کرده و برای همین برای گرده‌افشانی حیاتی هستند. آن‌ها جوانه‌زنی گرده و طول لوله گرده را افزایش می‌دهند و به بار نشینی میوه را بهبود می‌بخشند، برای بالابردن ماندگاری میوه‌ها، دیواره‌های سلولی را بیشتر تقویت می‌کنند و در بهبود مرحله‌ی رسیدن میوه کمک می‌کنند که روی داشتن طعم خوب تأثیر می‌گذارد.

تجربه نشان می‌دهد که برای رسیدن به بهترین نتیجه، استفاده از آمینو اسیدها باید هر هفته یا هر سه هفته یک‌بار در خاک و هر پنج الی هفت روز به‌صورت محلول‌پاشی انجام گیرد. نه‌تنها مجاز هستید، بلکه باید غلظت آمینو اسید در خاک نسبت به محلول‌پاشی را بیشتر باشد. برای آنکه آمینو اسیدها نیازها و ملزومات گیاهان را هنگام محلول‌پاشی تأمین کنند نیازی نیست محلول غلظت زیادی داشته باشد، زیرا فقط برگ‌ها از آن بهره می‌برند. با وجود این، وقتی در خاک استفاده می‌شود فقط ریشه‌ها نیستند که از آمینو اسیدها استفاده می‌برند.

زندگی میکروبی و حتی مؤلفه‌های فیزیکی خاک نیز از چنین پیشکشی سخاوتمندانه‌ای نهایت استفاده را می‌برند. این را به خاطر داشته باشید که آمینو اسیدها در ساختار خود حاوی مقادیر زیادی نیتروژن هستند و به خاطر حلالیت بالایشان در آب تا حدودی کود نیتروژن نیز محسوب می‌شوند. برای جبران این مشکل، تنظیم برنامه‌ی کوددهی‌تان به میزان اندک ضرورت دارد.

حتی در آن چرخه‌ی حیات گیاه که نیازی به نیتروژن اضافه محسوس نیست، همچنان آمینو اسیدها سودمند هستند. کافی است در برنامه‌تان روی استفاده از میزان اندکی آمینو اسید در اسپری‌های مرطوب‌کننده، ولی به دفعات بیشتر، تمرکز کنید. بدین شکل گیاهان، بدون ریسک تبدیل شدن آمینو اسیدها به کود‌های نیتروژنی، تمامی فواید فیزیولوژیکی آن را دریافت خواهند کرد. طی مراحل رویشی یا فقط در گیاهان رویشی که نیازمند کودهای نیتروژنی هستند یا که می‌توانند از آن استفاده کنند، آمینو اسیدها در فراهم ساختن این نیتروژن به میزان قابل توجه و بسیار باکیفیت مثال‌زدنی‌اند.

شیوه‌های مختلفی برای در اختیار قرار دادن آمینو اسید به محصولات‌تان وجود دارد که بعضی از آن‌ها بهتر از بعضی دیگر هستند. خبر خوب اینکه خود آمینو اسیدها کاملاً قابل حل در آب هستند و برای همین خیلی راحت می‌توانید از آن‌ها به شیوه‌های بسیاری و با استفاده از سیستم‌های گوناگون زیادی در باغ‌تان استفاده کنید.

همانطور که قبلاً ذکر کردم، آمینو اسیدها شلاتورهای مغذی طبیعی و بسیار مؤثری هستند. می‌توانید در بسیاری از کود‌هایی که حاوی مواد میکرو‌مغذی هستند، بالاخص مواد حل‌شونده در آب، ترکیبات دارای شلاتور را پیدا کنید. بعضی از این محصولات، آمینو اسیدها را در قالب ترکیبات دارای شلاتور استفاده کرده‌اند. این کار ضمن در دسترس قرار دادن مواد مغذی بیشتر، باعث می‌شود مقادیری آمینو اسید نیز برای گیاه تأمین شود.

آمینو اسیدها نقشی بسزا در سلامت گیاهان ایفا می‌کنند و حس می‌کنم باید صد در صد مطمئن شوید که گیاه‌تان به هر اندازه آمینو اسیدی که نیاز دارد دسترسی داشته باشد. به تجربه دریافته‌ام بهترین روش برای کسب بیشترین فایده استفاده از مکمل‌های آمینو اسید کامل، صد در صد محلول و مخصوص گیاه است. بدین شکل روی اینکه کجا، کی و چه مقدار از آن را در اختیار گیاه قرار دهید کنترل کاملی خواهید داشت؛ به همین دلیل، خواهید توانست بهترین میزان استفاده‌ای واقف شوید که به محصول‌تان اجازه می‌دهد به ظرفیت کاملش برسد.

برای خرید کود آمینو اسید و سایر انواع کودها و دیگر محصولات کشاورزی به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

همچنین از راه‌های زیر نیز می‌توانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:

۱- مراجعه به صفحه اینستاگرامی به آدرس:

https://www.instagram.com/zerafat_shop/

https://www.instagram.com/zerafat.shop

۲- مراجعه به کانال تلگرامی به آدرس:

https://t.me/zerafat_shop

۳- تماس با شماره موبایل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۹۳۳

بابوبه گیاهی است یک‌ساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر که به‌صورت خودرو در مزارع و کنار جاده‌ها می‌روید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگ‌های آن بریدگی‌های باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد. گل‌ها به‌صورت گل آذین کاپیتول و به رنگ سفید و زرد است. گیاهی دائمی و همیشه سبز که توده گل‌های مینائی شکل آن به رنگ زرد لیموئی هر یک در انتهای ساقه‌ای باریک در فصل تابستان ظاهر می‌شوند. برگ‌ها بسیار منقسم و سرخس مانند بوده و در فصل زمستان جذابیت گیاه را تأمین می‌کنند. حداکثر بلندی و گستردگی آن به یک متر می‌رسد. گل بابونه گیاهی است از تیرۀ کاسنی، همه‌جایی، علفی، یک‌ساله، دارای ریشه مخروطی شکل و کم‌وبیش سطحی که همیشه در اواخر دورۀ رویش از انشعابات فراوانی برخوردار می‌شود. این گیاه دارای خواص دارویی فراوان است. ساقه‌اش استوانه‌ای شکل است. ارتفاع ساقه متفاوت و بسته به محل رویش و شرایط اقلیمی آن است. در زمین‌های شور ساقه کوتاه و به‌صورت خوابیده روی زمین قرار می‌گیرد. برگ‌ها فاقد کرک و صاف به‌صورت متناوب نسبت به یکدیگر روی ساقه قرار می‌گیرند. گل‌ها در انتهای ساقه‌های اصلی و فرعی ظاهر می‌شوند. قسمت میانی گل‌ها که مجموعه‌ای از گلچه‌های لوله‌ای زردرنگ است و در اوایل رویش نیمه کروی، با باز شدن گلچه‌های لوله‌ای، کم‌وبیش مخروطی می‌شوند. گل‌های بابونه شیرازی دو نوع گلچه زبانه‌ای به رنگ سفید و گلچه لوله‌ای به رنگ زرد است. بخش مورداستفاده این گیاه، کاپیتول‌های (مرکز گل گیاه) آن است که در فاصله ماه‌های اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا می‌کنند. گل‌های بابونه کوچک بوده و فرم آن همانند گل مینا یا آفتابگردان و خوراکی بوده که در تهیه چای بابونه مورداستفاده قرار می‌گیرد، البته این تنها راه مصرف آن نبوده، از این گیاه به‌عنوان چاشنی در برخی غذاها و سالادها استفاده می‌شود. طعم گل‌های بابونه به‌طور غالب شیرین است. ساقه آن به رنگ سبز مایل به سفید، برگ‌های آن کوچک متناوب و دارای بریدگی‌های باریک، نامنظم و پوشیده از کرک است. گل‌های آن مجتمع در یک طبق که به‌طور منفرد در انتهای ساقه گل دهنده در تابستان ظاهر می‌شود. در هر طبق، گل‌های سفید در اطراف و گل‌های زرد در قسمت وسط قرار دارند. بابونه از گیاهان بومی منطقه مدیترانه بوده ولی منشأ آن را در آسیای صغیر گزارش کرده‌اند. این گیاه امروزه پراکندگی وسیعی در اروپا، آسیای غربی، آفریقای شمالی آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا پیدا کرده است.

در ایران نیز گونه‌های مختلف جنس ماتریکاریکا در نقاط مختلف کشور رشد می‌کنند. این گیاه در آذربایجان، لرستان، فارس قیروکارزین غربی اندیمشک و خوزستان (دزفول، ایذه، هفت گل، شوشتر، رامهرمز و بهبهان) اطراف تهران و دماوند و همچنین در جنگل فندقلو ویلکیج نمینو همچنین در مناطق وسیعی از چمنزارهای استان چهارمحال و بختیاری در [میزدج و کوهرنگ و سایر نقاط] می‌روید. بعضی از گونه‌های دیگر بابونه مانند بابونه آلمانی در نواحی مختلف اروپا می‌روید.

کاشت بابونه

بابونه را معمولاً به‌صورت مستقیم کشت می‌کنند و نشاء گیری آن رایج نیست و توصیه نمی‌شود، بذر بابونه بسیار ریز بوده و در هر نیم گرم بیش از هزار عدد بذر وجود دارد. برای کاشت بابونه را می‌توان دو نوبت در سال به‌صورت مستقیم کاشت: ۱) نیمه دوم اسفندماه ۲) اواخر شهریور تا اواخر مهرماه

برای کاشت خانگی و به‌صورت محدود در تمامی طول بهار و تابستان می‌توان اقدام به کاشت در باغ (باغچه) و گلدان نمود. برای کاشت بذر بابونه در باغچه و مزرعه ابتدا خاک (بستر کشت) را به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر زیرورو کنید و با کود حیوانی پوسیده یا کمپوست مخلوط کنید. بذرها را با ۳ تا ۵ برابر حجم آن با خاک یا ماسه مخلوط کنید و سپس به‌صورت دست پاش بر روی سطح خاک بپاشید و بر روی آن سطح نازکی از خاک نرم بریزید. علاوه بر گیاه بابونه که نیاز به نور کامل دارد، بذر بابونه نیز برای جوانه‌زنی نیاز به نور دارد در نتیجه در محیطی کاشته شود که پر نور باشد.

برخی معتقدند که روی بذر بابونه را نباید با خاک پوشاند زیرا برای جوانه‌زنی باید نور دریافت کنند ولی این عمل درصد جوانه‌زنی را کاهش می‌دهد چون برخی بذرها با خاک ارتباط برقرار نکرده و خشک می‌مانند و جوانه نمی‌زنند. برای کاشت بذر بابونه در گلدان، گلدان انتخابی باید عمقی حداقل ۱۰ سانتی‌متری داشته باشد. چون بذرها در عمق کمی کاشته شده حتماً به نحوی آبیاری شود که بذرها شسته نشود. تا قبل از جوانه‌زنی بذر، بستر کشت همیشه باید مرطوب باشد ولی غرق آبی نه برای تسریع در جوانه‌زنی بذرها می‌توانید بر روی بستر کشت یک مشما شفاف بیاندازید، توجه کنید که با این کار دما زیر مشما بالا می‌رود و درصورتی‌که هوا خیلی گرم باشد از انجام این کار پرهیز کنید و تنها مراقب باشید که خاک خشک نشود.

بعد از جوانه‌زنی بذرها، گیاهان قوی را نگه دارید و باقی را حذف کنید همچنین با حذف گیاهان اضافه فاصله گیاه بابونه‌ها را از یکدیگر ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر برسانید تا فضای کافی برای رشد تمامی گیاهان فراهم شود. علف‌های هرز را از همان ابتدا حذف کنید، وجود علف هرز باعث رقابت در جذب مواد مغذی خاک میان گیاه و علف هرز می‌شود و باعث کاهش مواد دریافتی موردنیاز گیاه و کم شدن اسانس و عطر گیاه می‌شود. دمای کاشت بذر و جوانه‌زنی ۲۰ تا ۲۵ درجه مناسب است، بعد از رشد دماهای بالاتر را نیز تحمل می‌کند. (بذرها در دمای ۵ تا ۱۰ درجه نیز قابلیت جوانه‌زنی دارند) PH مناسب برای خاک بابونه ۸ تا ۹ است، بابونه تحمل خوبی در مقابل خاک‌های شور داشته و در این نوع خاک نیز قابل کاشت بوده ولی گلدهی و میزان اسانس را کاهش می‌دهد. آبیاری گیاه بابونه باید به‌طور منظم باشد، مرطوب بودن خاک پای گیاه باعث افزایش گلدهی و افزایش میزان اسانس می‌شود.

برای مبارزه با علف­های هرز بابونه می­توان از علف­کش مالوران به میزان ۳ الی ۴ کیلوگرم در هکتار به‌صورت محلول پاشی استفاده کرد. زمان مناسب برای استفاده از این علف­کش اواسط فروردین ماه است. این علف­ کش تأثیر سوئی بر گیاه ندارد و می­توان تا مرحله ۲ یا ۳ برگی از آن استفاده کرد. به کار بردن ۱ تا ۵/۱ کیلوگرم در هکتار نمک سدیم ۲٫۴٫D برای کنترل علف­های هرز مفید است. ترفلان به مقدار ۲ لیتر در هکتار به‌صورت پیش رویشی به خاطر عدم وجد پس مانده نامطلوب از این سم بسیار مورد استفاده قرار می­گیرد. از آنجایی که این گیاه بخصوص در مرحله ۲ تا ۳ برگی قدرت رقابت خوبی با علف­های هرز دارد، در کشت آن نیاز چندانی به علف‌کش نیست. اما درصورتی‌که نیاز به سم‌پاشی قطعی باشد بهتر است این کار را در حدود ۶ هفته قبل از کاشت با استفاده از علف­کش­هایی که روی بذر علف هرز مؤثر هستند و یا زمانی که علف هرز در حال جوانه­زنی است، انجام داد. آبیاری این گیاه معمولاً به‌صورت آبیاری این گیاه معمولاً به‌صورت ثقلی- کرتی صورت می­گیرد. مناسب­ترین رطوبت خاک بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است. آبیاری در طی گل­دهی بسیار مفید بوده و سبب یک‌بار برداشت اضافی گل می­شود.

برداشت

قسمت مورد مصرف گل‌های گیاه بابونه است که به‌صورت خشک‌شده مصرف می‌کنند در نتیجه هنگامی‌که گل‌ها باز می‌شوند برداشت آغاز می‌شود. برداشت گیاه بابونه در جهان در سطح وسیع به‌وسیله ماشین‌های مخصوص و در سطح‌های کوچک‌تر با ابزارهای ساده و دستی انجام می‌شود که در تصویر زیر می‌بینید، گل‌ها معمولاً برای دسته‌بندی و جابجایی بهتر همراه با بخشی از دمگل (ساقه) گیاه برداشت می‌شوند (معمولاً ۵ سانتی‌متر) در این حالت دارای بالاترین اسانس است. برای داشتن بالاترین کیفیت، گل‌ها به فاصله کمی از برداشت باید خشک شوند. در هر هکتار زمین زیر کاشت بابونه معمولاً ۰٫۵ تا ۲ تن گل بابونه تازه برداشت می‌شود که پس از خشک نمودن می‌توان ۰٫۱ تا ۰٫۵ تن گل خشک به دست آورد.

خواص بابونه

بابونه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و از تقویت‌کننده‌های تلخ به حساب می‌آید.

یکی از مهم‌ترین خواص گل بابونه، درمان زخم و ورم معده است که به‌آسانی این مرض را درمان می‌کند.

بابونه اعصاب و قوای جنسی را تقویت می‌کند.

بابونه تقویت‌کننده مغز است.

بابونه ادرارآور و قاعده آور است.

این گیاه ترشح شیر را در مادران شیرده افزایش می‌دهد.

استفاده از بابونه در زیبایی به‌اندازه قدمت به‌کارگیری آن در عطاری‌ها سابقه دارد. خواص آن به‌خصوص برای پوست‌های شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است.

درمان‌کننده سردرد و میگرن است.

استفاده از بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع می‌کند.

اگر کسی قطره‌قطره ادرار می‌کند، به او دم‌کرده بابونه دهید تا درمان شود.

بابونه درمان‌کننده کمی ترشحات عادت ماهیانه است.

برای درمان چشم‌درد، بابونه را در سرکه ریخته و بخور بابونه دهید.

برای تسکین دردهای عضلانی دم‌کرده بابونه بنوشید.

جویدن بابونه برای التیام زخم‌های دهان مفید است.

بابونه تب بُر و تسکین‌دهنده درد است.

بابونه تقویت‌کننده معده است.

برای تسکین درد در هنگام دندان‌درآوردن بچه‌ها، به آن‌ها دم‌کرده بابونه بدهید.

برای رفع بی‌خوابی و داشتن یک خواب آرام و راحت، کافی است ۱۰ دقیقه قبل از رفتن به رختخواب، یک فنجان دم‌کرده بابونه بنوشید.

بابونه برای رفع ورم روده مؤثر است.

بابونه درمان‌کننده بی‌اشتهایی است.

دم‌کرده بابونه درمان‌کننده کم‌خونی است.

از بابونه برای رفع کرم معده و روده استفاده کنید.

بابونه تسکین‌دهنده دردهای عادت ماهیانه است.

بابونه برای رفع زردی مفید است.

حمام بابونه اثر نیرو دهنده دارد. برای این منظور چند قطره اسانس بابونه را در وان حمام ریخته، مدت یک ربع در آن دراز بکشید.

برای تسکین درد، چند قطره اسانس بابونه را با یک قاشق روغن بادام مخلوط کرده و روی محل‌های دردناک بمالید تا درد را تخفیف می‌دهد.

اسانس بابونه مخلوط با روغن بادام برای رفع ناراحتی‌های پوستی نظیر اگزما، کهیر و خارش مفید است.

برای رفع گوش‌درد و سنگینی گوش، یک قطره روغن بابونه را در گوش بچکانید.

اسانس بابونه چون اثر تهوع‌آور دارد، در مسمومیت‌های غذایی مصرف می‌شود.

روغن بابونه را برای از بین بردن کمردرد، درد مفاصل و نقرس روی محل درد بمالید.

با دم‌کرده بابونه اگر موهای بلوند را بشویید آن‌ها را روشن‌تر و شفاف‌تر می‌کند.

خانم‌هایی که یائسه شده‌اند، بهتر است همه روزه دمنوش بابونه بنوشند، زیرا اختلالات یائسگی را برطرف می‌کند.

بابونه ضد آلرژی است.

همچنین از راه‌های زیر نیز می‌توانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:

کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیره‌ای از میخک‌سانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند. انواع کاکتوس در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد می‌کرد اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده است. کاکتوس طی طوفان‌های ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره‌شده را طی ماه‌های خشک‌سالی به مصرف می‌رساند. کاکتوسیان در ایران گونه بومی ندارند. بیشتر کاکتوس‌ها ریشه‌های عمیقی داشته و ساقه شبکه مانندی دارند که به‌عنوان منبع ذخیره آب عمل می‌کنند ساقه کاکتوس توسط تیغ‌هایی محافظت می‌شود. کاکتوس‌ها برگ‌های خیلی کوچکی داشته یا اصلاً برگ ندارند.

شاید به جرأت می‌توان گفت که کاکتوس اچینو یکی از محبوب‌ترین کاکتوس‌های خاردار در بین طرفداران کاکتوس و حتی کسانی که برای نخستین بار تمایل به خرید کاکتوس پیدا می‌کنند است. اچینو نوعی کاکتوس است. کاکتوس اچینو همانند سایر کاکتوس‌ها نیازمند مراقبت ویژه و خاص خود است. اچینو در سال‌های گذشته یکی از گیاهان در معرض خطر انقراض به دلیل آب‌گرفتگی توسط سدی که در نزدیک زیستگاهش وجود داشت به شمار می‌رفت. یکی از گیاه شناسان مکزیکی این گیاه را در باغ گیاه‌شناسی خود حفظ و تکثیر کرد. او برای افزایش آگاهی کودکان از این گیاه آن را در اختیار کودکان گذاشت و باعث شد امروزه اچینو یکی از محبوب‌ترین کاکتوس‌ها به شمار برود. کاکتوس اچینو فوسالو، کاکتوس اچینو تیغ زرد، کاکتوس اچینو تیغ سفید، کاکتوس اچینوپسیس و کاکتوس اچینو گرزونی از جمله انواع کاکتوس اچینو هستند.

سرزمین مادری این گیاه مکزیک است. صحراهای بلند و گرم و صخره‌ها و دامنه‌های به وجود آمده مکان موردعلاقه برای رشد این گیاه است. علاقه‌مندی این گیاه به آفتاب مستقیم برای تمامی طول روز مسئله‌ای دور از انتظار نیست. این گیاه شکلی کروی همراه با برآمدگی‌های پوشیده از تیغ دارد. برای این گیاه تهویه اهمیت ویژه‌ای دارد پس گیاهتان در اتاقی قرار بدهید که تهویه آن کافی است. در فصل تابستان شما می‌توانید گیاه خود را در بیرون از منزل نگهداری کنید. طراحی دکور تراس یا حیاط به‌وسیله این گیاه خاص و جذاب می‌تواند جلوه ویژه‌ای به فضای شما ببخشد. اگر گیاه شما به سن گلدهی رسیده باشد قطعاً منظره به وجود آمده از جمله زیباترین مناظر موجود خواهد بود. آزتک های باستانی این گیاه را نماد خدای باران می‌دانند. البته در نظر گرفتن این گیاه به‌عنوان خدای باران بسیار عجیب است اما پشت این نماد فلسفه خاص خود وجود دارد. این گیاه به دلیل اندازه بزرگ خود مخزنی برای ذخیره آب در صحرا به‌حساب می‌رود و به افراد بومی نحوه ذخیره‌سازی و صرفه‌جویی آب در صحرا را می‌آموزد.

اچینو از یک ساقه تغییر شکل یافته کروی تشکیل شده است که به‌کندی رشد می‌کند. این گیاه در دوره بلوغ خود قطری حدود ۹۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر پیدا می‌کند. تیغ‌های فراوان این گیاه که به‌صورت شعاعی و منظم بر روی گیاه پدیدار می‌شوند شهرت بسیاری دارد.

خاک مناسب برای کاکتوس

یکی از معیارهای تعیین‌کننده خاک مناسب برای کاکتوس‌ها، آب‌وهوا است. به‌گونه‌ای که در آب‌وهوای گرم نیاز این گیاهان به خاک قابل‌نفوذ و سبک بیشتر احساس می‌شود درحالی‌که در آب‌وهوای سرد که گیاهان نیاز به آبیاری چندانی ندارند به خاکی سنگین‌تر نیاز خواهد بود. به‌طورکلی کاکتوس‌ها خاک‌های با PH کمتر از ۷ تا نزدیک به ۷ را می‌پسندند. در بیشتر متون، ترکیب اصلی خاک کاکتوس‌ها در اندازه‌های زیر سفارش شده است: یک قسمت خاک باغچه به‌اضافه یک قسمت شن و ماسه (به نسبت مساوی) به‌اضافه یک قسمت کمپوست (مواد پوسیده گیاهی و خاک‌برگ)، یا یک‌دوم قسمت خاک رسی به‌اضافه یک قسمت ماسه به‌اضافه یک قسمت خاک باغچه، یا یک قسمت کمپوست به‌اضافه یک قسمت خاک پیت به‌اضافه یک قسمت ماسه. هرگاه به ترکیب‌های بالا در انتها، ۵ درصد خاک زغال اضافه شود اثر ویژه‌ای در جلوگیری از پوسیدگی و دیگر بیماری‌های قارچی خواهد داشت (حضور پتاس در خاک زغال، باعث این امر می‌شود).

البته در متون مختلف و در گفته‌های افراد باتجربه در زمینه تولید و پرورش کاکتوس به فرمول‌های مختلف دیگری نیز اشاره شده است. برخی از افراد در ترکیب خاک خود از کود حیوانی و برخی دیگر از ورمی کمپوست استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به این ترکیب اشاره کرد: دو قسمت شن ریز شسته شده و شیرین (فاقد املاح) به‌اضافه کمتر از یک قسمت کود گاوی پوسیده به‌اضافه یک قسمت خاک‌برگ پوسیده با اندازه متوسط ذرات به‌اضافه مقدار بسیار کمی از قطعات خورد شده زغال چوب. خاک مناسب دیگری که معمولاً استفاده می‌کنند ۶۰ درصد شن شسته شده ۲۰ درصد پیت ماس و ۱۵ درصد ورمی کمپوست به‌علاوه مقداری زغال است.

شرایط محیطی مناسب برای کاکتوس

حرارت

این گیاه، به حد متوسط گرما در فصل بهار تا پاییز و شب‌های خنک نیاز دارد. هوای زمستان باید خنک باشد (حدود ۱۰ تا ۱۴ درجه سانتی‌گراد). کاکتوس‌هایی که تار دارند باید در محلی با دمای حداقل ۱۶ درجه نگهداری شوند. همچنین توجه داشته باشید که تهویه مناسب از جمله نیازهای کاکتوس است. بهترین درجه برای نگهداری کاکتوس‌ها ۱۸ تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد است.

نور

باید توجه داشته باشید که میزان تابش نور و روشنایی محیط نگهداری کاکتوس‌ها در شکل ظاهری کاکتوس‌ها، رنگ گل، تعداد گل‌ها، ساقه‌ها و شکل غنچه‌های گل اهمیت فراوانی دارد. اما توجه داشته باشید به‌طورکلی، کاکتوس‌ها به نور زیاد (نزدیک پنجره‌های شرقی و غربی) و نور خیلی زیاد (نزدیک پنجره‌های جنوبی) نیاز دارند. نکته حائز اهمیت در مورد میزان نور محیط نگهداری کاکتوس‌ها در این است که چنانچه نور محیط کم باشد کاکتوس‌ها طراوت و زیبایی خود را از دست می‌دهند و در مورد کاکتوس‌هایی که گل دارند، توانایی گل‌دهی خود را از دست می‌دهند. کاکتوس بعد از مدتی در نور کم از بین می‌رود. البته نور زیاد در تابستان باعث آفتاب‌سوختگی می‌شود.

رطوبت

رطوبت برای گیاه کاکتوس اهمیت چندانی ندارد. چرا که بومی مناطق خشک و صحراهای آمریکا است.

هوا

آب‌وهوای گیاه کاکتوس باید تقریباً گرم یا کوهستانی باشد.

پرورش کاکتوس‌ها

ترکیب خاکی کاکتوس‌ها، باید شنی رسی و درصد بیشتری از شن یا سنگریزه باشد. کاکتوس‌ها آبیاری منظم و با فواصل بیش از گیاهان معمول نیاز دارند و بسته به‌سرعت رشد و فصل، تعداد و فواصل آبیاری تنظیم می‌شود. کاکتوس‌ها در مناطق گرم و پرنور رشد می‌کنند زیرا بومی آمریکای لاتین هستند. کاکتوس‌ها به نور زیادی احتیاج دارند و در محیط‌های کم‌نور معمولاً رشد علفی می‌کنند و منظره ظاهری آن‌ها از حالت کاکتوس بودن خارج می‌شود.

تکثیر کاکتوس‌ها

تکثیر کاکتوس‌ها به دو شیوه انجام می‌شود: جنسی و غیرجنسی. بعضی از کاکتوس‌ها نظیر مامیلاریا گل‌دهی منظم هر ساله دارند. بذر سیاه‌رنگ کوچک تولید می‌کنند. بعضی دیگر از کاکتوس‌ها نظیر زیئو کاکتوس که گل‌های بسیار کم‌دوامی دارند تولید بذر کمتری می‌کنند.

تکثیر بذری کاکتوس‌ها

عموم کاکتوس‌ها بذرهای بسیار ریز با قوه نامیه نسبتاً کوتاه دارند. نکات مهم در کشت بذر کاکتوس: - بذرها قوه نامیه مناسبی داشته باشند؛ یعنی تعداد جوانه‌زنی گیاه در زمان معین به‌اندازه قابل‌قبول باشد؛ نحوه کشت طوری باشد که بذرهای ریز بتوانند جوانه بزنند؛ بنابراین کاکتوس‌ها را در سبدهای پلاستیکی کم‌عمق با یک خاک بسیار سبک (ترجیحاً پیت ماس) کشت می‌کنند. آبیاری بسترهای کشت در پای گیاه انجام می‌گیرد، یا اینکه سبدها را در ظرف‌های آبی قرار داده که به‌تدریج آب را جذب می‌کند و گیاه و بذرها مرطوب شده و بعد جوانه می‌زنند. مثل هر گیاه دیگر بذرکاری باعث طولانی شدن زمان رشد و نمو و بلوغ گیاه می‌شود.

تکثیر رویشی کاکتوس

قلمه زدن

عمده‌ترین تکثیر رویشی کاکتوس‌ها قلمه زدن (به انگلیسی Cutting) است. قلمه زدن در کاکتوس به فصل بستگی دارد و بهترین فصل برای آن اوایل تابستان است. به‌طوری‌که آن‌ها را در یک بستر سبک و محیط با رطوبت کافی با آبیاری منظم کشت می‌کنند. اما قبل از اینکه قلمه کاکتوس مخصوصاً کاکتوس‌های گوشتی نظیر سرئوس‌ها وارد بسترهای کشت شوند باید شیرابه گیاه را قطع کرد. برای انجام چنین عملی قبلاً قطعات جداشده یا قلمه‌های کاکتوس را به مدت چندین ساعت در معرض تابش مستقیم آفتاب در تابستان قرار می‌دادند تا اینکه جریان شیرابه قطع می‌شد و سپس اقدام به کشت آن می‌کردند. اما امروزه با توجه به اینکه ریشه‌دار کردن گیاهان در کمترین زمان حائز اهمیت است قلمه‌ها را در آب ولرم حدود ۴۵ درجه سانتی‌گراد قرار می‌دهند؛ که درنتیجه جریان شیرابه قلمه‌ها قطع می‌شود. سپس آن‌ها را در بستر کاشت قرار می‌دهند. روش معمول این است که قلمه با توجه به سطح برش داده‌شده چند روزی در سایه و سپس در شن خالی کاشته می‌شود

پیوند زدن

کار دیگری که بیشتر به‌عنوان یک هنر به نظر می‌رسد عمل پیوند (به انگلیسی: Grafting) در کاکتوس است. پیوند زدن کاکتوس‌ها نیز مسئله‌ای است که توجه بسیاری از دوستداران گل‌ها و گیاهان را به خود جلب می‌کند. اگرچه پیوند زنی یکی از روش‌های کاشت کاکتوس محسوب می‌شود؛ اما بسیاری از پرورش‌دهندگان سعی می‌کنند تا با پیوند زدن انواع مختلف کاکتوس بر روی‌هم، گیاهانی با منظره‌ای جالب‌توجه ایجاد کنند. به‌هرحال دلیل هر چه که باشد اصول انجام کار فرقی نمی‌کند. کاکتوس‌ها را در هر سنی می‌توان روی هم پیوند زد؛ اما بهتر است که کاکتوسی را که پیوندک (قسمت بالایی) را تشکیل می‌دهد، گیاهی جوان و به سن یک یا دو ساله باشد. ساده‌ترین روش پیوند زنی این است که پیوندک را به طول چند سانتیمتر از قسمت جوانه انتهایی ساقه و یا شاخه‌ها به شکل افقی برید. سپس سر کاکتوسی را که نقش پایه را دارد نیز به‌وسیله چاقو و یا تیغ تیز به شکل افقی قطع کرد و این دو را بر روی هم قرار داد و یا اصطلاحاً سوار کرد. با فشار ملایم پیوندک بر روی پایه اتصال آنان را محکم‌تر می‌کنیم. برای اتصال و استحکام بیشتر پیوندک بر روی پایه می‌توان از نوارهای پلاستیکی نیز استفاده کرد. این نوارها در حدود ۳-۲ هفته می‌توانند باقی بمانند و سپس برداشته شوند. البته سوار کردن پیوندک بر روی پایه ظرافت کاری خود را نیز دارد. زیرا اصولاً گیاهان در درون ساقه خود لایه‌ای با نام آوند دارند که نقش آنان تولید سلول‌های جدید است. حال اگر در زمان پیوند زنی بتوان طوری پیوندک را بر روی پایه قرار داد که آوند آنان با یکدیگر تماس داشته باشند، بعد از مدتی و با تولید سلول‌های جدید، پیوندک و پایه با یکدیگر ارتباط برقرار خواهند کرد و اصطلاحاً جوش خواهند خورد.

نحوه نگهداری کاکتوس در خانه

با توجه به استقامت و بردباری کاکتوس‌ها نسبت به شرایط محیطی و گسترش آپارتمان‌نشینی و زندگی پرمشغله امروزی سال‌به‌سال بر تعداد پرورش‌دهندگان این گیاه افزوده می‌شود. کاکتوس یکی از گیاهان پرطرفدار است که می‌توانید یک گیاه عالی برای آپارتمان‌های بدون بالکن امروزی باشد. برخی از افراد به این دلیل کاکتوس‌ها را دوست دارند که فکر می‌کنند این گیاه مقاومت بیشتری نسبت به سایر گیاهان دارد و در نتیجه نگهداری از آن هم زحمت کمتری خواهد داشت. این طرز فکر تا حدودی درست است به این دلیل که کاکتوس می‌تواند آب اضافی را در خود ذخیره کند و هنگام کم‌آبی از آن تغذیه کند، اما باید به یاد داشته باشیم این به آن معنا نیست که نگهداری کاکتوس بدون کمترین زحمتی امکان‌پذیر است. البته باز هم تأکید می‌کنیم کاکتوس به دلیل توان ذخیره آب، بهترین گیاه برای نواحی خشک و کم آب به‌حساب می‌آید. شاید شما هم در صحراهای خشک کاکتوس‌های بزرگی را دیده باشید که در شرایط آب و هوایی بسیار بد هم دوام آورده‌اند؛ دلیل این موضوع آن است که کاکتوس می‌تواند با یک‌بار ذخیره آب، ماه‌ها بدون آب به زندگی خود ادامه دهد. این نکته هم جالب است که ذخیره آب توسط ریشه‌های کاکتوس انجام می‌شود.

کاکتوس ریشه‌های بسیار بلندی دارد که به کمک آن‌ها می‌تواند آب موردنیاز را در خود ذخیره کند. شاید بتوان گفت این بزرگ‌ترین تفاوت کاکتوس با سایر گیاهان است. اگر شما در خانه گیاه کاکتوس دارید دقت کنید درون خاک کاکتوس باید از شن و سنگریزه نیز استفاده کنید. همچنین به خاطر داشته باشید این گیاه به نور زیاد احتیاج دارد و باید در محیطی گرم قرار بگیرد. از دیگر نکاتی که باید به آن توجه کنید آبیاری کاکتوس است. به خاطر داشته باشید کاکتوس نسبت به سایر گیاهان باید با فاصله زمانی طولانی‌تری آبیاری شود. البته آبیاری کاکتوس باید با توجه به نوع آن، فصل، گرمای محیط و اندازه گیاه تعیین شود. با در نظر گرفتن همه این موارد و از آنجا که امروزه کاکتوس‌ها در اندازه‌های مختلف ارائه و فروخته می‌شوند، می‌توانید با توجه به فضای خانه خود، تعدادی از این گیاه را در نقاط مختلف نگهداری کنید. گلدان‌های رنگی و کوچک کاکتوس به‌خوبی می‌توانند پشت پنجره، روی میزهای کنار دیوار و کنار قاب عکس‌های رومیزی قرار بگیرند و جلوه‌ای خاص به اتاق، سالن و خانه شما بدهند.

زوفا گیاهی پایا از تیره نعناییان است که به حالت خودرو می‌روید. نام‌های دیگر این گیاه گل زوفا، گل پونه و زوفای یابس است. زوفا دارای گل‌هایی زیبا، معطر، آبی و گاهی سفید و صورتی است که در انتهای ساقه ظاهر می‌شوند. اسانس این گیاه شبیه نعنا است. زوفا بومی کشور فرانسه، یونان و ایتالیا است و بیشتر در مناطق اطراف دریای مدیترانه می‌روید و در ایران به حالت خودرو در نواحی جنوب یافت می‌شود. قسمت‌های مورداستفاده این گیاه اندام رویشی آن شامل گل، برگ و میوه است و برگ زوفا دارای طعمی تند و مطبوع هستند. از گیاه زوفا می‌توان به شکل دم‌کرده، تنتور و جوشانده استفاده کرد.

گیاه زوفا Hyssop نام علمی Hyssopus Officinalis درختچه‌ای است که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد. این گیاه به حالت خودرو در نواحی جنوب اروپا، ایران، هند، ترکیه و شوروی می‌روید. برگ‌های آن کوچک، خط‌دار، نوک‌تیز و سبزرنگ است. گل‌های آن آبی و گاهی سفیدند که در انتهای ساقه ظاهر می‌شود. ریشه زوفا مستقیم است و انشعابات فراوانی دارد. ساقه آن چهارگوش مستقیم و ارتفاع آن cm70- 50 است. قسمت تحتانی (پای ساقه) چوبی و قهوه‌ای رنگ و از انشعاب‌های فراوانی برخوردار است ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبزرنگ است. برگ‌های صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم‌وبیش نیزه‌ای شکل و رنگ آن سبز روشن است.

زوفا گیاهی خشبی و چندساله است. منشأ این گیاه آسیای صغیر گزارش شده و همچنین زوفا در سطح وسیعی در مرکز و جنوب اروپا، عمدتاً در روسیه، بلغارستان، مجارستان، ایتالیا و اسپانیا، فرانسه و کشمیر و هند کشت می‌شود و از دریای خزر تا دریای سیاه همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه می‌روید. ریشه زوفا مستقیم است و انشعابات فراوانی دارد.

کاشت

گیاه زوفا را هم به‌صورت مستقیم در زمین یا گلدان اصلی کشت می‌کنند و هم ابتدا بذرها را در خزانه و محیط مناسب نشاء می‌کنند و پس از رسیدن گیاه به ارتفاع مناسب اقدام به جابجایی به محل اصلی کاشت می‌نمایند. البته کشت مستقیم رایج‌تر بوده ولی تلفات بذر ممکن است در این روش بالا باشد. اگر چه قوه نامیه بذر گیاه زوفا بالا بوده و به‌راحتی حتی در شرایط کاشت پایین و متوسط نیز جوانه می‌زند. بهترین زمان برای کاشت زوفا اوایل بهار یا نیمه دوم اسفندماه است. برای کاشت مستقیم می‌توان بعد از رفع سرمای بهار اقدام به کاشت نمود. درصورتی‌که هوا خیلی گرم باشد جوانه‌زنی کاهش می‌یابد.

برای کاشت بذر زوفا به‌صورت خانگی در فصل بهار یا تابستان بذر گیاه دارویی زوفا را ۲۴ ساعت در آب خیس نمایید سپس در سینی نشاء یا لیوان‌های یک‌بار مصرف که با خاک تمیز ترجیحاً ترکیب (کوکوپیت + پرلیت + پیت ماس) پرشده در عمق ۰٫۵ تا ۱ سانتی بکارید. تا قبل از جوانه‌زنی بذرها و همچنین در اوایل رشد گیاه بستر همیشه مرطوب باشد، بعد از رشد کامل گیاه آبیاری هنگامی انجام شود که خاک کاملاً خشک شده است. بعد از رشد گیاهان و رسیدن به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر لیوان یک‌بار مصرف را پاره نموده و گیاه را به همراه خاک به زمین اصلی یا گلدانی با سایز حداقل ۱۶ سانتی‌متر منتقل کنید. (یا اگر در سینی نشاء کاشته‌اید به‌آرامی گیاه را همراه خاک خارج کنید)

برای کاشت ردیفی در مزرعه فواصل بین دو بوته را ۴۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و فواصل بین ردیف‌ها را ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر در نظر بگیرید. برای کاشت تجاری و وسیع زوفا در خاک‌های اشباع و خیس یا شنی نباید کاشته شود، ph مناسب برای خاک بستر کشت گیاه زوفا بین ۵٫۲ تا ۷٫۵ باید در نظر گرفته شود. برای کاشت خانگی و به‌صورت محدود در تمامی طول بهار و تابستان می‌توان اقدام به کاشت در باغ (باغچه) و گلدان نمود یا در کل طول سال با ایجاد شرایط کاشت اقدام به پرورش این گیاه نمود. دمای ایده آل برای رشد و جوانه‌زنی بذر گیاه زوفا ۲۰ تا ۲۵ درجه است. گیاه بالغ تا دمای ۴۰ درجه یا بالاتر از آن را نیز تحمل می‌کند.

برای کاشت بذر گیاه زوفا در باغچه و مزرعه ابتدا خاک (بستر کشت) را به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر زیرورو کنید و با کود حیوانی پوسیده یا کمپوست مخلوط کنید. بعد از رشد جوانه‌ها و آماده شدن نشاءها یعنی رسیدن گیاه به ارتفاع ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر، آن‌ها را به محل اصلی کاشت منتقل کنید. تا قبل از جوانه‌زنی بذر گیاه زوفا، بستر کشت همیشه باید مرطوب باشد ولی نیازی به غرق آبی نیست. برای تسریع در جوانه‌زنی بذرها می‌توانید بر روی بستر کشت یک مشما شفاف بیندازید. توجه کنید که با این کار دما زیر مشما بالا می‌رود و درصورتی‌که هوا خیلی گرم باشد از انجام این کار پرهیز کنید و تنها مراقب باشید که خاک خشک نشود. علف‌های هرز را از همان ابتدا حذف کنید، وجود علف هرز باعث رقابت در جذب مواد مغذی خاک میان گیاه و علف هرز می‌شود و باعث کاهش مواد دریافتی موردنیاز گیاه و کاهش اسانس گیاه می‌شود. زوفا چندساله بوده و معمولاً ۴ تا ۸ سال مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

برداشت

گیاه زوفا برای دو منظور کشت می‌شود. یکی اسانس گیری و دیگری استفاده از برگ‌ها و گل‌ها برای مصارف دارویی به‌صورت جوشانده و عرق زوفا و ادویه و چاشنی و غیره. مقدار عطروطعم گیاه زوفا در فصل گلدهی به بالاترین مقدار خود می‌رسد. در نتیجه در ابتدای فصل گلدهی برداشت آغاز می‌شود. البته درصورتی‌که قصد بهره‌برداری به‌صورت اسانس گیری داشته باشید بهتر است اواسط زمان گلدهی برداشت آغاز شود یعنی در مردادماه. هنگام برداشت گیاه از محل تلاقی اندام‌های نیمه چوبی و چوبی گیاه باید بریده شود و شاخه‌ها و ساقه‌ها به همراه گل‌ها از پایه جدا می‌شود و سپس به‌وسیله دستگاه‌های خشک‌کن یا به روش سنتی خشک و بسته‌بندی می‌شود. میزان برداشت گیاه زوفا در هر هکتار زمین تحت کشت در سال اول کاشت ۲٫۵ تا ۳٫۵ تن و در سال دوم ۶ تا ۹ تن گیاه تازه و خشک نشده است که بعد از خشک نمودن تقریباً کمتر از یک‌سوم وزن خود را از دست می‌دهد. برای اسانس گیری نیز از هر هکتار زمین تحت کشت زوفا سالانه ۹ تا ۱۶ کیلوگرم اسانس به دست می‌آید. بذر زوفا نیز ارزشمند بوده و می‌توان بذر را نیز برداشت نمود. بعد از پاپان فصل گلدهی بذرها ظاهر می‌شود در هر هکتار زمین می‌توان تا ۵ کیلوگرم یا کمی بیشتر بذر زوفا برداشت نمود.

خواص زوفا

۱) سرفه و ناراحتی‌های ریوی را برطرف می‌کند.

۲) نرم‌کننده سینه است

۳) خلط‌آور است

۴) معده را تقویت می‌کند

۵) نفخ شکم را برطرف می‌کند

۶) ادرارآور است

۷) داروی مفیدی برای مداوای آسم است

۸) اشتها را زیاد می‌کند

۹) برای رفع کم‌خونی مفید است

۱۰) افسردگی را برطرف می‌کند

۱۱) برای درمان صرع مفید است

۱۲) برای التیام زخم برگ‌های زوفا را له کرده و روی زخم بگذارید

۱۳) برای درمان تب‌خال مفید است و کسانی که تب‌خال می‌زنند باید از دمنوش زوفا استفاده کنند.

۱۴) درد شکستگی را می‌توان با کمپرس زوفا آرام کرد.

موارد منع مصرف

در برخی اسناد قدیمی مرتبط با طب سنتی بیان شده که از این گیاه برای سقط‌جنین استفاده می‌شده است. در نتیجه برای زنان باردار این گیاه توصیه نمی‌شود. مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند به کبد آسیب بزند. بهتر است مقدار مصرف آن را از یک متخصص گیاهان دارویی با توجه به نیاز خود بپرسید. مصرف زیاد این گیاه باعث افزایش فشارخون می‌شود. در نتیجه به افرادی که دارای فشار بالای خون هستند توصیه نمی‌شود. مصرف این گیاه به کودکان زیر ۵ سال بدون تجویز متخصص گیاهان دارویی توصیه نمی‌شود. در برخی موارد ممکن است برای کودکان تب و تشنج به همراه داشته باشد.

فلفل گیاهی است یک‌ساله که درجه حرارت پایین باعث کم شدن دوره رشدش می‌شود. در بعضی از مناطق که آب‌وهوا مساعد باشد، ممکن است ساقه خشبی شود و بیش از یک سال عمر کند و به‌صورت گیاه دوساله درآید. وقتی‌که ساقه اصلی آن ۱۰ تا ۱۲ برگ تولید میوه می‌کند. سپس شاخه‌های جانبی آن به وجود می‌آیند که در انتهای آن‌ها گل‌ها ظاهر می‌شوند. در بعضی از ارقام آن بوته عرضی رشد کرده، روی زمین پهن می‌شود. برگ‌ها به‌صورت ساده، منفرد، بیضی شکل و متناوب روی ساقه قرار دارند. اگر بر اثر جابه‌جا شدن بوته انتهای ریشه قطع نشود، ممکن است تا عمق ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متری در داخل خاک رشد کند. هر گل فلفل دارای گلبرگ پیوسته است که به رنگ سفید یا ارغوانی دیده می‌شود. گاهی رنگ پرچم‌ها به‌صورت آبی دیده می‌شود و حشرات در گرده‌افشانی آن نقش مهمی ایفا می‌‌کنند. میوه آن به‌صورت سته است که دارای تعداد زیادی بذر است و داخل آن از چند حفره یا قسمت تشکیل شده است که ممکن است بین ۲ تا ۴ و گاهی تا ۵ قسمت متغیر باشد. گاهی روی یک بوته تمام انواع میوه با حفره‌های مختلف دیده می‌شود.

شکل میوه بسیار متغیر است. آن‌ها به‌صورت کشیده، نوک‌تیز، گرد و کروی، مخروطی و یا استوانه‌ای مشاهده می‌گردند. رنگ میوه نارس سبز است ولی وقتی‌که رسید به رنگ‌های زرد، قرمز و یا قهوه‌ای ظاهر می‌شود. فلفل از جمله سبزی‌های بسیار خوش‌طعم است که تقریباً در همه غذاها و خوراک‌ها از آن استفاده می‌کنیم. فلفل در انواع مختلف شیرین، تند، چیلی، سفید، زرد، نارنجی، قرمز، سبز، بنفش و حتی قهوه‌ای موجود است. فلفل‌ها اندازه‌های بزرگ یا کوچک دارند. کشیده و قلمی یا چاق و گرد هستند. انواع دلمه‌ای و ساده دارند. به‌طورکلی، خانواده فلفل‌ها بسیار وسیع و گسترده است و همه آن‌ها طرفداران بی‌شماری در سراسر دنیا دارند؛ اما به‌طورکلی فلفل را به دو دسته فلفل تند یا فلفل شیرین تقسیم‌بندی می‌کنند. بهترین نمونه فلفل شیرین، فلفل دلمه‌ای است. البته فلفل‌های دیگری نیز هستند که شیرین هستند؛ اما فلفل دلمه‌ای همیشه و در هر شرایطی شیرین است. دلیل تند بودن فلفل‌های چیلی نیز کپسای سین (نوعی الکالوئید) است که در آن‌ها وجود دارد. میزان تندی فلفل‌ها نیز با هم فرق دارد. به‌طور مثال، فلفل‌های قرمز بسیار تندتر از فلفل سبز تند هستند.

فلفل قلمی قرمز تند دارای طعمی بسیار تند است و موارد مصرف آن، ساخت ترشی، تازه خوری و استفاده از خشک‌شده و پودر آن است. می‌توانید در هر فصلی با به وجود آوردن شرایط کاشت فلفل، این بذر را در گلدان و در بالکن آفتاب‌گیر خود پرورش دهید. فلفل قلمی قرمز تند، قلمی بوده و در ابتدای تشکیل بر روی بوته سبز بوده و به‌مرور به رنگ قرمز تبدیل می‌شود.

احتیاجات آب‌وهوایی

فلفل مانند گوجه فرنگی و بادمجان یک سبزی فصل گرم است. فوق‌العاده به سرما حساس است. کلیه احتیاجات آب‌وهوایی، کودی، اعمال زراعی آن شبیه گوجه فرنگی و بادمجان است. ذکر این نکته لازم است که شاید فلفل خشکی را بهتر تحمل کند. مقادیر نامناسب آب و حرارت دو عامل مهم در افتادن گل و میوه آن است. حرارت زیاد و رطوبت کم باعث ریزش گل و میوه می‌گردد. در طول دوره رشد، دما نباید از ۳۵ درجه سانتی‌گراد بیشتر شود و یا از ۱۸ درجه سانتی‌گراد پایین‌تر رود. مناسب‌ترین دما برای رشد فلفل بین ۲۱ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد است. شایان‌ذکر است که دما در شب در تشکیل میوه تأثیر بسزایی دارد. چنانچه دما در شب پایین‌تر از ۵/۱۶ درجه سانتی‌گراد و یا بالاتر از ۲۴ سانتی‌گراد برسد، میوه تشکیل نمی‌شود.

خاک مناسب

خاک‌های لوم شنی که رطوبت را تا اندازه‌ای در خود نگه می‌دارد، برای فلفل مناسب است. فلفل نسبت به کودهای آلی و شیمیایی عکس‌العمل مثبت نشان می‌دهد. pH بین ۵/۶ تا ۵/۷ برای رشد آن مناسب است؛ ولی در pH کمتر از ۵/۶ تا ۵/۵ نیز می‌تواند به‌خوبی رشد کند و محصول بدهد. فلفل pH کمی اسیدی را بهتر از گوجه فرنگی و بادمجان تحمل می‌کند. البته خاک‌های کمی اسیدی را می‌توان با آهک اصلاح نمود.

کاشت

فلفل را می‌توان مانند گوجه فرنگی و بادمجان مستقیماً کاشت و یا خزانه‌گیری کرد. حدود ۵۰۰ تا ۹۰۰ گرم بذر فلفل برای تهیه نشا برای یک هکتار زمین کافی است. بوته‌ها ممکن است ۷ تا ۱۰ هفته در خزانه باقی بمانند. فلفل را در جوی و پشته نشا می‌کنند. عرض پشته‌ها که همان فاصله دو خط کشت است، حدود ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و فاصله دو بوته روی خط کشت بین ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر متغیر است.

باغبان‌هایی که به غذاهای تند علاقه دارند و طرفدار فلفل تند هستند، می‌بایست پرورش فلفل‌های چیلی در باغ خودشان را مد نظر داشته باشند. حتی اگر فضای لازم برای کشت فلفل را در باغ ندارید، گونه‌های مختلفی از این گیاه موجود هستند که می‌توانند در داخل خانه پرورش داده شوند. در حقیقت، پرورش فلفل چیلی در داخل خانه برای تازه‌کارها راحت‌تر است، زیرا می‌توانند کنترل بهتری بر آب، درجه حرارت و نور (به‌عنوان سه عنصر حیاتی در تولید یک محصول موفق) داشته باشند.

مرحله‌ی ۱: آماده‌سازی فلفل

گونه‌ی فلفل چیلی دلخواهتان را انتخاب کنید. گونه‌هایی از فلفل‌های تزئینی کوتاه‌قد موجود هستند که کاشتشان در داخل خانه راحت‌تر و بهتر است.

۱- گونه‌ی چیلی دلخواهتان را انتخاب کنید. گونه‌هایی از فلفل‌های تزئینی کوتاه‌قد موجود هستند که کاشتشان در داخل خانه راحت‌تر و بهتر است، زیرا در صورت انتخاب گونه‌های بزرگ‌تر، امکان دارد فضای کافی برای رشد ریشه‌ی آن‌ها در داخل یک گلدان وجود نداشته باشد. انتخاب گلدان پلاستیکی نسبت به گلدان رسی بهتر است. گلدان‌های رسی (نظیر خاک‌های رس قرمزرنگ) تمایل زیادی به جذب رطوبت خاک علی‌الخصوص در شرایط گرم و پرنور موردنیاز برای رشد دارند.

۲- انتخاب گلدان پلاستیکی نسبت به گلدان رسی بهتر است. گلدان‌های رسی (نظیر خاک‌های رس قرمزرنگ) تمایل زیادی به جذب رطوبت خاک،علی‌الخصوص در شرایط گرم و پرنور موردنیاز برای رشد فلفل‌های چیلی، دارند. این فلفل‌ها نیاز به میزان زیادی از رطوبت برای رشدشان دارند و امکان خشک شدن آن‌ها در گلدان رسی وجود دارد.

۳- گلدانی را انتخاب کنید که دارای سوراخ تخلیه باشد. ازآنجایی‌که فلفل‌های چیلی نیاز به آبیاری زیاد برای رشدشان دارند، می‌بایست سوراخ‌های تخلیه در گلدان وجود داشته باشد تا آب اضافی خارج‌شده و ریشه‌ها را غرق در آب یا پوسیده نکند.

۴- قبل از استفاده گلدان را ضدعفونی کنید. قبل از استفاده گلدان را ضدعفونی کنید. بسیاری از گلدان‌ها، علی‌الخصوص مواردی که قبلاً مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

دارای باکتری‌ها یا تخم حشرات مخفی هستند که می‌توانند زندگی گیاه را به سمت نابودی بکشانند. گلدانتان را با استفاده از آب گرم و صابون بشویید تا این تهدیدها را خنثی نمایید.

۵-مخلوط خاک گلدان تهیه نمایید. خاک باغچه معمولاً دارای باکتری‌هایی است که به بذرهای فلفل آسیب‌زده، از جوانه‌زدن جلوگیری کرده و مانعی برای رشد بوته‌ها می‌شوند. می‌توانید مخلوطی از خاک و کمپوست را از فروشگاه‌ها تهیه نمایید تا کیفیت خاکتان افزایش پیدا کند. هر قدر کیفیت خاک بیشتر باشد، احتمال پرورش موفق گیاه افزایش پیدا خواهد کرد. در ادامه کیفیت خاکتان را با افزایش مقداری ورمی کولیت افزایش دهید.

مرحله‌ی ۲: تسریع فرایند جوانه‌زدنی فلفل

۱-.یک مشت بذر فلفل چیلی را میان ورقه‌های حوله‌ی کاغذی مرطوب بگذارید. بذرها می‌بایست به‌صورت صاف و تک‌لایه روی حوله قرار گیرند تا رطوبت به‌صورت مساوی میان آن‌ها توزیع شود.

۲- بذرها و حوله‌ی کاغذی را در داخل محفظه‌ای دردار بگذارید. می‌توانید از یک ظرف غذای پلاستیکی با در محکم استفاده کنید.

۳- بذرها را در قفسه‌ای گرم و دارای تهویه بگذارید. هم گرما وهم رطوبت از موارد لازم برای جوانه‌ زدن هستند.

۴- پس از گذشت ۲ الی ۵ روز، بذرها را بررسی کنید. اگر متورم شده باشند، برای کاشت آماده هستند. حتی امکان دارد که جوانه‌های کوچکی از داخل برخی از بذرها بیرون زده باشد.

مرحله‌ی ۳: کاشت بذر فلفل

۱- گلدان را با مخلوط خاک پر کنید. فاصله خالی حداقل ۲.۵ سانتی‌متری میان سطح بالای خاک و لبه گلدان در نظر بگیرید.

۲- بذرهایتان را در داخل گلدان بکارید. فاصله‌ی میان هر دو بذر می‌بایست ۵ سانتی‌متر باشد.

۳- مقدار کمی کمپوست روی بذرها بریزید. شما می‌بایست فقط حدود ۰.۵ نیم سانتیمتر کمپوست روی بذرها داشته باشید تا صرفاً مواد معدنی لازم برای خاک مهیا شود.

۴- با استفاده از اسپری آب روی بذرها بپاشید. هر چند وقت یک‌بار این کار را انجام دهید تا رطوبت خاک حفظ شود. آب برای فلفل‌های چیلی علی‌الخصوص در مراحل اولیه‌ی کاشت ضروری است.

۵- وضعیت گلدان را برای مشاهده‌ی رشد بذرها رصد کنید. بسته به گونه‌ی فلفلی که انتخاب کرده‌اید، یک الی ۶ هفته طول می‌کشد تا اولین جوانه بر روی خاک ظاهر شود.

مرحله‌ی ۴: داشت و برداشت فلفل

۱- فلفل‌های چیلی را در نزدیکی یک پنجره‌ی آفتاب‌گیر بگذارید. پنجره‌ای را انتخاب کنید که رو به غرب یا جنوب باشد تا بهترین و گرم‌ترین نور برای گیاه فراهم شود. فلفل‌های چیلی با استفاده از نور کامل آفتاب رشد می‌کنند، بنابراین گیاه را در نزدیک‌ترین فاصله‌ی ممکن به پنجره قرار دهید تا امکان برخورد نور آفتاب با آن ماکزیمم شود.

۲- نور فلورسنت برای گیاه فراهم کنید. اگر نمی‌توانید نور طبیعی کافی را برای گیاه در داخل خانه به وجود آورید، آن‌ها را در زیر نور مصنوعی فلورسنت قرار دهید. این چراغ‌ها می‌بایست حدوداً ۲۰ سانتی­متر بالای گلدان قرار گیرند و بین ۱۴ الی ۱۶ ساعت در هر روز روی گیاه روشن باشند تا نور و گرمای کافی را برای آن فراهم کنند.

۳- جریان هوای لازم را به‌صورت روزانه برای گیاه مهیا کنید اما از جریان‌های هوای شدید دوری نمایید. به مدت چند ساعت در روز، پنجره‌ای را باز کرده یا پنکه‌ای با دور کند روشن کنید. ایده‌آل این است که جریان هوا دمای اتاق را در حالت نسبتاً گرم نگهداری. جریان‌های شدید هوای داغ و سرد می‌توانند مانع رشد شوند، بنابراین بوته‌های فلفلتان را از وسایل تهویه یا دریچه‌های هواساز دور نگهدارید.

۴- پس از مشاهده‌ی جوانه‌ها در بالای خاک، فلفل‌هایتان را کاملاً خیس کنید. هرگاه حس کردید سطح خاکتان خشک شده، فلفل‌های چیلی را آبیاری کنید. آن‌قدر به گیاه آب بدهید تا اینکه آب اضافی از طریق سوراخ‌های انتهایی گلدان تخلیه شوند.

۵- فرایند رشد را با استفاده از کود سبزی‌ها به‌صورت ماهیانه تقویت کنید. از یک کود متعادل ۱۵ -۱۵-۱۵ که حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم است استفاده کنید.

سه عددی که روی کیسه‌ی کود نوشته‌شده، نشان‌دهنده‌ی درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در کود است. کود ۱۵-۱۵-۱۵ درصد یکسانی برای این سه عنصر دارد و این بدین‌ معناست که شاخ‌ و برگ، سیستم ریشه، گل‌ها و میوه‌ی فلفل به‌اندازه‌ی مساوی از غذا بهره‌مند می‌شوند. نیتروژن باعث تقویت شاخ‌ و برگ می‌شود، پتاسیم به رشد گل‌ها و قدرت کلی گیاه کمک می‌کند و فسفر نیز کیفیت ریشه و میوه را ارتقا می‌دهد.

۶- فلفل‌هایتان را به‌صورت جداگانه بچینید. به سایز و رنگ استاندارد (قرمز،نارنجی،زرد یا سبز) برای گونه‌ی چیلی خاصی که انتخاب کرده‌اید، توجه کنید. هنگامی‌که فلفلتان به آن سایز و رنگ استاندارد رسید، از قیچی برای چیدن فلفل استفاده کنید و ساقه‌ی بالای میوه را جدا نمایید. بوته‌های فلفل چیلی ۹۰ روز پس از جوانه ‌زدن، آماده‌ی بهره‌برداری هستند و می‌توانید فلفل‌هایشان را برداشت کنید.

اهمیت غذایی و دارویی

خواص فلفل خیلی زیاد است. فلفل دارای انواع ویتامین‌های A، B۱، B۲، نیاسین و C است. بخصوص فلفل از نظر ویتامین‌های A از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین فلفل دارای املاح کانی فراوان است. عناصری هم چون کلسیم، فسفر، آهن، سدیم و به‌خصوص پتاسیم در فلفل به حدود وفور وجود دارد. همچنین فلفل دارای پروتئین، چربی، کربوهیدرات و ترکیبات فیبری است. بیش از ۹۰ درصد وزن فلفل را آب تشکیل می‌دهد. تندی فلفل مربوط به ترکیبات فنولیک به نام کاپسا ایسین می‌باشد که مقدار آن در ارقام مختلف فلفل متفاوت است و قرمزی رنگ فلفل در هنگام رسیدن میوه مربوط به ترکیبات مختلف شیمیایی به نام کاپ سانتین، کاپ سانوهین، کاپ سوربین، زی زانتین، کریپتوزانتین و لوتئین است که برای خوش‌رنگ و خوش‌طعم کردن غذا به آن اضافه می‌کنند. از فلفل به‌عنوان دارو استفاده می‌شود و آن در درمان روماتیسم، سوءهاضمه، ناراحتی‌های اعصاب و لمباگو تجویز می‌گردد. چگونگی برداشت فلفل به نوع فلفل و طرز مصرف آن بستگی دارد. ارقام فلفل شیرین را وقتی برداشت می‌کنند که میوه‌های آن‌ها هنوز سبز هستند؛ ولی باید به رشد کاملشان رسیده باشند. این نوع فلفل را به‌عنوان سبزی مصرف می‌‌نمایند. برای تهیه ادویه باید میوه کاملاً رسیده و قرمز باشد.

آفات و بیماری‌ها

از آفات مهم فلفل می‌توان از شته‌ها، تریپس، کرم شب‌پره زمستانه، کک‌های گیاهی و انواع مختلف نماتدها همچون Root-knot-nematode نام برد. از بیماری‌های مهم فلفل آنتراکنوز، پژمردگی باکتریایی، لکه برگی، پوسیدگی میوه، سفیدک حقیقی، بیماری بوته میری فیتوفترایی فلفل و بیماری‌های ویروسی قابل ذکر است.

فلفل دارای ویتامین‌های A، B، B6، C، پروتئین، کالیم، کلسیم، منیزیم، چربی، روغن، فیبر، بتاکاروتن، هیدروکربن، شکر، بیوفلاونیدن، کپساسین و آنتی اکسیدان است که باعث جلوگیری از سرطان دستگاه گوارشی و پائین آوردن کلسترول خون و افزایش جریان خون می‌گردد. فلفل باعث ترشح آنتی باکتری‌ها و جلوگیری از عفونت روده‌ها می‌گردد و در تسکین و آرامش اعصاب قبل از خواب نقش بسزایی دارد. همچنین به دستگاه گوارشی در هضم غذا کمک می‌کند.

برای خرید بذر فلفل به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

شِوید یا شِوِد (نام علمی: Anethum graveolens dhi) گیاهی است یکساله یا دوساله که گاهی بلندی آن به یک متر نیز میرسد. ریشه آن راست و مخروطی شکل و سفید است. این گیاه بومی جنوب غربی و آسیا و آسیای میانه است و امروزه در بیشتر نقاط گیتی ازجمله بخشهای جنوب اروپا، ایران، مصر، آمریکا و چین پرورانده میشود. شوید منبع غنیای از کلسیم و پتاسیم است. شوید گیاهی چندساله و یا یکساله از خانواده چتریان است. ارتفاع آن به ۴۰ تا ۶۰ سانتیمتر میرسد. ساقه ها باریک و متناوب بوده که انشعابات زیادی دارند. برگها نخ مانند هستند ولی از برگهای رازیانه پهنای بیشتری دارند. گلها سفید و یا سفید-زرد هستند که در گلآذین چتری قرار میگیرند. بذرها نازک بوده که خطوط برجستهای بر روی آن قرار دارد. ترکیبات موجود در شوید عبارتاند از کربوهیدراتها، فیبر، ویتامین B1، B2، B3، B5، B12، ویتامین A، ویتامین C و همچنین کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، پتاسیم، فسفر، سدیم و روی. ترکیبات معطر شوید شامل Apiole، dillapiole، Carvone، Myristicin و Umbelliferone میشود. شوید به صورت های مختلف مانند شوید تازه، شوید خشک و عرق شوید مصرف می شود.

دانه شوید دارای ۵/۲ تا ۴ درصد اسانس است که مقدار آن براساس منطقه جغرافیایی و فصل تغییر میکند و تا ۷/۷ درصد هم میرسد. قسمت اعظم اسانس میوه شوید، دـ کارن، لیمونن و آلفافلاندرن است که هر سه حدود ۹۰ درصد اسانس را شامل میشوند. ترکیبات دیگر میوه شوید عبارتاند از: دیلانوزید، کومارینها، کامپفرول و ترکیب ۳ ـ گلوکورونیده آن، وی سنین، میریستیسین و سایر فلاوونوئیدها، اسیدهای فنلی، پروتئین (حدود ۱۶ درصد)، چربی (حدود ۱۵ ـ ۱۰ درصد). اسانس سر شاخه هوایی شوید که از سر شاخه تازه آن به روش تقطیر با بخار آب به دست میآید، شامل ۲۸ تا ۴۵ درصد ترکیبات کتونی مانند کارون می باشد که بر اساس فصل محصول برداری متفاوت است. ریشه گیاه شوید نیز دارای اسانس است که ۹۵ درصد اسانس ریشه را آلفا ـ بتاپینن تشکیل می دهد.

شوید برای رشد مناسب به آبوهوای گرم بهخصوص در تابستان نیاز دارد. شوید به آفتاب کامل برای رشد نیاز دارد و کمترین میزان سایه نیز رشد آن را محدود میکند. بذر شوید میتوانند بین ۳ تا ۱۰ سال قوه نامیه خود را حفظ کنند. فصل گلدهی شوید شهریور و مهر است. بهترین زمان برداشت برگها در زمانی است که گلها شروع به باز شدن میکنند. خواص شوید عبارتاند از درمان کمبود اشتها، عفونتها، مشکلات مجاری گوارشی، مشکلات مجاری ادراری، اسپاسم، نفخ، اختلالات خواب، تب، سرماخوردگی، برونشیت، مشکلات کبد و صفرا.

اگر میخواهید سبزی هایتان رو پشت پنجره و تو گلدانهای زیبا پرورش بدهید بهتر است از خاک آماده و تمیز استفاده کنید تا فضای آپارتمان از حشره و موجودات دیگر پر نشود. بهترین خاک برای کاشت سبزی جات کمپوست های آماده است. اگر فقط میخواهید چند نمونه سبزی بکارید بدون شک ریحان سبز یا بنفش، تربچه، جعفری و شاهی اولین انتخاب ها هستند. برای اینکه سبزی های شما همیشه سبز و شاداب و از بیماری و آفات به دور باشند میتوانید از کود NPK همانند ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید.

بذر معمولی سبزی معمولاً به صورت کیلویی عرضه میشود و ناخالصی دارد و بخشی از آن را تخم علف تشکیل میدهد و نسبت به بیماریها مقاومت پایینی دارد و انتخاب مناسبی برای کاشت در آپارتمان و ابعاد کوچک مثل گلدان نیست. برخلاف تصور بسیاری بذر اصلاح شده به معنای دستکاری ژنتیکی و تراریخته نیست. بلکه به معنای دقت در بذرگیری و انتخاب محصول مناسب برای بذرگیری است و گرده افشانی و تلقیح بهصورت علمی و بر اساس استاندارهایی انجام میگیرد. درنتیجه بذر اصلاح شده نسبت به بیماری و آفات مقاوم است و درصد خلوص بالاتری دارد همچنین از نظر رنگ و شادابی برتر از بذرهای معمولی اند. درنتیجه انتخاب مناسب تری برای کاشت بوده و تجربه بسیار خوبی از کاشت را به همراه دارد.

روش کاشت بذر سبزی شوید در گلدان

بذر شوید، خاک استاندارد (کمپوست پیشنهاد میشود)، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت شوید در آپارتمان هستند. ابتدا بذرها را برای مدت ۱۰ ساعت و حداکثر ۳ روز خیس میکنیم. خاک را الک کرده تا نرم و یکدست شود. گلدان موردنظر را از خاک مرغوب (کمپوست آماده) پر میکنیم (بیش از ۳/۴ گلدان)، گلدان انتخابی باید زهکشی خوبی داشته باشد (در انتهای آن سوراخ مناسبی برای خروج آب اضافی باشد). سپس اقدام به آبیاری گلدان میکنیم تا آب کاملاً از گلدان خارج شود. بعد از چند ساعت از آبیاری گلدان بذرها را بر روی خاک میریزیم و حداکثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روی آن خاک میریزیم. ریختن خاک زیاد روی بذرها باعث خفه شدن آن شده و نمیتوانند رشد کنند. سپس با افشانه آب را بر روی سطح خاک اسپری کنید به صورتی که مطمئن شوید آب به بذرها رسیده و این کار را هر روز یا روزی دو بار انجام دهید.

قبل از سبز شدن بذر سبزی نباید اجازه دهید سطح خاک خیلی خشک شود در این صورت از جوانه زدن خبری نیست. آبیاری زیاد نیز باعث میشود هوا به بذرها نرسد و خفه شوند و جوانه زنی صورت نگیرد. هنگامیکه سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری مجدد کنید. البته میتوانید بدون خیس کردن بذرها در آب، آنها را به صورت دستپاش بر روی سطح خاک بریزید و با چنگال سطح خاک را زیرورو کنید تا بذرها به زیر خاک بروند. کود دهی را از هفته دوم بعد از جوانه زنی شروع کنید. برای این کار بهتر است ابتدا مقداری خاکبرگ یا کمپوست یا کود حیوانی بر روی باغچه ریخته و با بیلچه خاک را زیرورو میکنیم و سپس خاک را نرم و تخت و یکدست میکنیم. بذرها را به صورت دست پاش و یکنواخت در محل موردنظر ریخته و سپس با شن کش یا چنگال خاک را با آرامی زیرورو میکنیم تا بذرها به زیر خاک بروند. سپس به آرامی اقدام به آبیاری میکنیم به صورتی که آب بذرها را جابجا نکند و با خود نبرد. تا قبل از سبز شدن باغچه بهتر است هر روز یا روزی دو بار باغچه را آبیاری کنیم.

برای برداشت سبزی به خصوص در اولین برداشتها بهتر است از قیچی استفاده کنیم زیرا بذرها زیاد در عمق قرار نداشته و ریشه قوی نداشته درنتیجه ممکن است از خاک دربیایند. برای برداشت سبزی ها را نباید از ریشه در بیاوریم بلکه تنها نوک آن را جدا کنیم و مصرف کنیم. بعد از گذشت چند روز از برداشت سبزی، مجدد میتوانیم آن را برداشت کنیم و سبزی ها دوباره سبز میشوند.

برای خرید بذر شوید و سایر سبزی جات به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

شَبدَر جزء مهم‌ترین گیاهان علوفه ای خانواده لگومینز در مناطق معتدل و مرطوب است که از نظر علوفه‌ای و مرتعی دارای ارزش بسیار زیادی است و در تغذیه دام‌ها نقش بسزایی دارند. شبدرها گیاهی سه برگچه‌ای‌اند و به همین خاطر اسم علمی آن‌ها از دو کلمه لاتین "Tria" به معنی سه و "Folia" به معنی سه برگچه‌ای گرفته شده است. تعداد گونه‌های شبدر در دنیا حدود ۳۰۰ گونه ذکر شده که از این تعداد ۲۵ گونه از نظر کشاورزی مهم است که از این تعداد فقط ۹ گونه آن‌ها از جمله شبدر زیرزمینی به‌صورت تجارتی کشت می‌شوند. بیشترین پراکنش شبدرها در منطقه مدیترانه است، به‌طوری‌که در منطقه آسیا ۱۶۰–۱۵۰ گونه، آمریکا ۶۵–۶۰ گونه و در آفریقا ۳۰–۲۵ گونه گزارش شده است. بر اساس تحقیقات بانک ژن گیاهی و ذخایر توارثی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تعداد گونه‌های تاکنون شناخته شده شبدر در ایران حدود ۵۴ گونه است.

خصوصیات کلی شبدرها

تمام شبدرها در آب‌وهوای خنک بهترین عملکرد را دارند. در بین شبدرها شبدر سفید از همه مقاوم‌تر است. میزان قند در شبدرها بیش از یونجه است و سطح برگ بیشتری نسبت به یونجه دارند اما مقاومت شبدرها به شوری کمتر از یونجه است و نیاز آبی شبدرها نیز کمتر از یونجه است. البته باید توجه داشت که شبدرها به لحاظ کمیت تولید در سطح پایین‌تری از یونجه قرار دارند و میزان مواد غذایی قابل‌هضم یونجه از شبدرها بیشتر است. به‌صورت کلی تفاوت شبدرها با یونجه این است که برگ یونجه بیضی شکل ولی برگ شبدر گلابی شکل است. همچنین رنگ برگ‌ها در شبدر سبز و شفاف و در یونجه سبز تیره است.

خصوصیات بذر شبدرها

تحقیقات انجام‌گرفته نشان می‌دهد مهم‌ترین عامل ایجاد بذرهای با پوسته سخت در شبدرها خشکی و کمی رطوبت نسبی هوا در زمان رسیدگی است. خواب بذر شبدر را به‌وسیله سرما دادن می‌توان شکست. بذر هیچ‌یک از شبدرها در زمان جوانه‌زنی به نور نیاز ندارند. به عبارت بهتر بذر هیچ‌یک از شبدرها فیتوبلاست نیستند. همان‌طور که ملاحظه می‌شود بزرگ‌ترین بذرها در بین گیاهان علوفه‌ای تیره بقولات مربوط به اسپرس و ماشک‌ها است. باید توجه داشت هرچه اندازه بذر بزرگ‌تر باشد معمولاً زودتر جوانه می‌زنند و گیاهچه بزرگ‌تری تولید می‌کنند. البته پوسته سخت بذر را نیز باید در نظر گرفت (مسلم است بذرهای دارای پوسته سخت دیرتر جوانه می‌زنند) موضوع ذکرشده در بالا به شرطی صحیح است که پوسته سخت بذرها صفر در نظر گرفته شود. در واقع هم میزان بذرهای سخت در بعضی از شبدرها مانند شبدر برسیم و شبدر لاکی بسیار پایین است. بذر بعضی از شبدرها مانند شبدر پنجه کلاغی (Lotus cornicaltus) بسیار به‌کندی جوانه می‌زند و گیاهچه بسیار ضعیفی تولید می‌کند، به‌طوری‌که ایجاد یک مزرعه کامل از این شبدر ممکن است تا دو سال به طول انجامد.

طرز کاشت بذر شبدر

شبدر از طریق بذر تکثیر می‌شود برای کاشت شبدر قبل از کشت زمین موردنظر را پس از شخم زدن و اضافه نمود کود صاف و برای کشت بذر شبدر آماده کنید. توجه داشته باشید که سطح زیر کشت باید کاملاً نرم و مسطح باشد. به دلیل ریز بودن بذر شبدر بهتر است آن را با خاک نرم مخلوط کنید و بر سطح موردنظر بپاشید. همچنین می‌توان از دستگاه بذرافشان نیز برای کشت بذر استفاده کنید. پس از کاشت بذر آن را آبیاری کنید. پس از مدتی بذر جوانه می‌زند.

زمان کاشت بذر: کشت بذر شبدر در مناطق سردسیر و نیمه سردسیر از نیمه شهریور ماه تا نیمه مهرماه است. کشت بهاره این گیاه نیز در برخی از مناطق متداول است.

ارتفاع: ارتفاع این گیاه با توجه به گونه‌های مختلفی که دارد متفاوت و بین ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر است.

فاصله کاشت گیاه: در روش کشت مکانیزه برای تولید علوفه فاصله شبدر بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است. برای تهیه بذر بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است.

عمق کاشت بذر: پس از کاشت بذر در صورت نیاز لایه نازکی خاک بریزید

خاک مناسب رشد: بهترین خاک برای رشد شبدر خاک‌های قلیایی و مرطوب می‌باشند.

دمای مناسب رشد: دمای مناسب برای رشد شبدر بین ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است.

مقدار آبدهی: به آبیاری متوسط و منظمی نیاز دارد بین دو آبیاری باید سطح موردنظر خشک باشد.

نور: از جمله گیاهان آفتاب دوست است که برای رشد به نور زیاد و همچنین هوای خنک نیازمند است.

خصوصیات تغذیه‌ای شبدرها

شبدر محصول علوفه‌ای مهمی است. به همین دلیل است که به‌طور گسترده‌ای در کشت علوفه‌ای و مراتع استفاده می‌شود. شبدرها به‌عنوان علوفه سبز، علوفه خوراکی و چمن پوششی استفاده می‌شوند. ۱۰۰ کیلوگرم از شاخ و برگ شبدر علوفه شامل ۸/۱۹ واحد و ۷/۲ کیلوگرم پروتئین قابل‌هضم است. شبدر اسیدهای آمینه ضروری بیشتری تر (سیستئین، تریپتوفان و لوسین) نسبت به دانه ذرت و دانه جو و گندم هستند. در شبدرها فسفر به‌ندرت از ۴۴/۱ گرم در هر کیلو ماده خشک پایین‌تر است و از این نظر نسبت به یونجه برتر هستند و دام‌هایی که از شبدر تغذیه می‌کنند، کمتر دچار کمبود فسفر می‌شوند. گونه شبدرهای حقیقی با Genus Trifolium همگی علفی و دارای برگ‌های سه‌تایی هستند. گل‌ها کوچک بسیاری دارند که روی یک دمگل کوتاه پرگل واقع شده است. گلبرگ پهن خارجی تنها اندکی بزرگ‌تر از سایر گلبرگ‌هاست. شبدرهای حقیقی می‌توانند یک‌ساله، دوساله یا چندساله باشند.

مواد ضد تغذیه‌ای در شبدرها: شبدرها دارای موادی هستند که از ارزش غذایی آن‌ها می‌کاهد. مثلاً شبدر قرمز دارای ماده‌ای به نام فورموننتین است که نوعی شبه استروژن گیاهی است و می‌تواند سبب سقط‌جنین در گوسفندان شود همین‌طور شبدر سفید دارای هیدرو سیانیدرید (HCN) که برای دام‌ها می‌تواند بسیار مضر باشد و مصرف زیاد آن فعالیت غده تیروئید را افزایش می‌دهد، شبدر پنجه کلاغی نیز دارای مقداری هیدروسیانیدرید است اما مقدار آن به حدی نیست که برای دام‌ها اسمیت بسیار بالا ایجاد کند. شبدر شیرین دارای یک ماده ضد تغذیه به نام کومارین است برای دام‌ها مضر است و سبب انعقاد خون در دام‌ها می‌شود و بسیار خطرناک است. همین‌طور مصرف زیاد شبدر ایرانی می‌تواند سبب افزایش برخی از اختلالات مربوط به دام مانند: enterotoxaemia (کلیه کاغذی)، photosensitisation ادرار سنگ (سنگ شبدر) در گوسفندان شود.

نفخ در اثر مصرف شبدرها: مصرف علوفه تازه شبدرها مانند بسیاری از بقولات دیگر به دلیل پروتئین زیادی که دارند در دام‌ها تولید نفخ می‌کند در اثر مصرف شبدر سفید، شبدر قرمز، شبدر شیرین و شبدر ایرانی در دام‌ها نفخ ایجاد می‌شود اما مصرف شبدر پنجه کلاغی و شبدر برسیم (مصری) در دام‌ها هیچ‌گونه نفخی ایجاد نمی‌کند، دلیل این موضوع وجود تانن‌ها قابل اتصال به پروتئین‌ها در این دو شبدر است که با رسوب پروتئین در شکمبه کمک می‌کند و مانع ایجاد نفخ می‌شود. در بین شبدرها خطرناک‌ترین آن‌ها به لحاظ نفخ زایی شبدر سفید لادینو است.

خواص شبدر

از جمله خواص شبدر به این مورد اشاره نمود که مواد (به‌اصطلاح ضد تغذیه) موجود در شبدر می‌توانند برای انسان خواص دارویی داشته باشند و مفید باشند مثلاً کومارین موجود در شبدر شیرین و گیاه Ferula badrakema می‌تواند سبب توقف رشد سلول‌های سرطانی مثانه شود. همین‌طور فورمونتین موجود در شبدر قرمز از ارزش دارویی خاصی برخوردار است، آزمایش انجام‌گرفته در سال ۲۰۱۰ نشان داده است که فورموننتین می‌تواند از رشد سلول‌های سرطان سینه در زنان جلوگیری کند، اما مصرف آن سبب مشکلات جنسی در مردان می‌شود. عرق شبدر چاق‌کننده است. مولد خون و نیرودهنده‌ی قوای جنسی می‌باشد. نرمی استخوان اطفال را درمان کرده و تصفیه کننده‌ی خون است. عسل شبدر همچنین می تواند به تنظیم فشار خون کمک کند. مصرف روزانه حداقل یک یا دو قاشق چای خوری از این عسل در اوایل روز به حفظ فشار خون کمک می کند.

برای خرید بذر شبدر و سایر علوفه به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

شاهی گیاهی یک‌ساله با نام انگلیسی Garden Cress که به خانواده چلیپائیان (Crucifereae) تعلق دارد. بوته‌اش به ارتفاع حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است. منشأ آن به منطقه وسیعی از مصر تا تبت نسبت داده شده و سابقه کشت آن به ۲۰۰۰ سال پیش می‌رسد. برگ و ساقه آن رنگ سبز روشنی دارد و گل‌هایش صورتی روشن یا سفید و دارای برگ‌های بیضی‌شکل بوده و طعم آن تندوتیز و سرشار از املاح معدنی K و Ca،P ،I ، Fe و ویتامین‌های C و A است. برگ‌های بدون کرک و بدون دندانه آن به مصرف تغذیه انسان می‌رسد. گل‌هایش صورتی روشن یا سفید، میوه‌اش بیضوی مدور به طول ۵ تا ۶ میلی‌متر و به عرض ۳ تا ۴ میلی‌متر و به‌طور محسوس بال‌دار است برگ و ساقه جوان آن در حالت تازه طعم تند و مطبوع شبیه بولاغ اوتی دارد. نوع خودروی آن کنار چشمه‌ها، برگه‌ها و یا جوی‌هایی که آب آن‌ها تمیز است می‌روید. سبزی شاهی را خیلی راحت می‌توان کاشت و خیلی راحت و سریع آماده برداشت می‌شود. این گیاه برای روش هیدروپونیک (رشد و نمو گیاه در آب) نیز مناسب است. قسمت‌های قابل‌استفاده شاهی شامل ریشه‌ها، برگ‌ها و تخم شاهی است.

گیاه شاهى یکى از سبزی‌هایی است که نسبت به شرایط محیطى و جنس خاک توقع چندانى ندارد. در هر نوع خاکی می‌روید و چون به رطوبت زیادی نیاز دارد، زمین‌های قوی، نم‌دار، رسی و شنی مناسب‌تر است. آبیاری در این سبزی به‌صورت مداوم و روزانه انجام می‌گیرد و خاک کرت هیچ‌گاه نباید خشک شود. محصول را برگ برگ و نو به نو می‌چینند و یا اینکه گیاه را کاملاً قطع می‌کنند. این گیاه مقاوم به سرما است.

متأسفانه این روزها برخی اخبار مبنی بر آبیاری سبزی‌ها با آب فاضلاب و ناسالم بودن آنها به گوش می‌رسد. بنابراین بهتر است امسال برای کاشت سبزی مصرفی خودمان دست به کار شده و دیگران را نیز به کاشت سبزی در منزل و آپارتمان تشویق کنیم. مشاهده رشد هر روزه سبزی‌ها در گلدان و برداشت و مصرف آن یکی از راه‌های یافتن آرامش در این ایام است. اگر می‌خواهید سبزی‌هایتان را پشت پنجره و تو گلدان‌های زیبا پرورش بدهید بهتر است از خاک آماده و تمیز استفاده کنید تا فضای آپارتمان از حشره و موجودات دیگر پر نشود. بهترین خاک برای کاشت سبزی کمپوست آماده است. اگر فقط می‌خواهید چند نمونه سبزی بکارید بدون شک ریحان سبز یا بنفش، تربچه، جعفری و شاهی اولین انتخاب‌ها هستند. برای اینکه سبزی‌های شما همیشه سبز و شاداب و از بیماری و آفات به دور باشند می‌توانید از کود NPK همانند ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید.

بذر معمولی سبزی معمولاً به‌صورت کیلویی عرضه می‌شود و ناخالصی دارد و بخشی از آن را تخم علف تشکیل می‌دهد و نسبت به بیماری‌ها مقاومت پایینی دارد و انتخاب مناسبی برای کاشت در آپارتمان و ابعاد کوچک مثل گلدان نیست. برخلاف تصور خیلی از ما بذر اصلاح‌شده به معنای دست‌کاری ژنتیکی و تراریخته نیست. بلکه به معنای دقت در بذرگیری و انتخاب محصول مناسب برای بذرگیری است و گرده افشانی و تلقیح به‌صورت علمی و بر اساس استاندارهایی انجام می‌گیرد. درنتیجه بذر اصلاح‌شده نسبت به بیماری و آفات مقاوم است و درصد خلوص بالاتری دارد. همچنین از نظر رنگ و شادابی برتر از بذرهای معمولی‌اند. درنتیجه انتخاب مناسب‌تری برای کاشت بوده و تجربه بسیار خوبی از کاشت را به همراه دارد.

روش کاشت در گلدان

بذر شاهی، خاک استاندارد (کمپوست پیشنهاد می‌شود)، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت سبزی شاهی در آپارتمان هستند. ابتدا بذرها را برای مدت ۱۰ ساعت و حداکثر ۳ روز خیس می‌کنیم. خاک را الک کرده تا نرم و یکدست شود. گلدان موردنظر را از خاک مرغوب (کمپوست آماده) پر می‌کنیم (بیش از ۳/۴ گلدان). گلدان انتخابی باید زهکشی خوبی داشته باشد (در انتهای آن سوراخ مناسبی برای خروج آب اضافی باشد). سپس اقدام به آبیاری گلدان می‌کنیم تا آب کاملاً از گلدان خارج شود. بعد از چند ساعت از آبیاری گلدان بذرها را بر روی خاک می‌ریزیم و حداکثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روی آن خاک می‌ریزیم. ریختن خاک زیاد روی بذرها باعث خفه شدن آن شده و نمی‌توانند رشد کنند. سپس با افشانه آب را بر روی سطح خاک اسپری کنید به صورتی که مطمئن شوید آب به بذرها رسیده و این کار را هر روز یا روزی دو بار انجام دهید. قبل از سبز شدن بذر سبزی نباید اجازه دهید سطح خاک خیلی خشک شود در این صورت از جوانه زدن خبری نیست. آبیاری زیاد نیز باعث می‌شود هوا به بذر شاهی نرسد و خفه شوند و جوانه‌زنی صورت نگیرد. هنگامی‌که سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری مجدد کنید. البته می‌توانید بدون خیس کردن بذرها در آب، آن‌ها را به‌صورت دست پاش بر روی سطح خاک بریزید و با چنگال سطح خاک را زیرورو کنید تا بذرها به زیر خاک بروند. کوددهی را از هفته دوم بعد از جوانه‌زنی شروع کنید.

روش کاشت در باغچه و زمین

برای کاشت شاهی بهتر است ابتدا مقداری خاک‌برگ یا کمپوست یا کود حیوانی بر روی باغچه ریخته و با بیلچه خاک را زیرورو می‌کنیم و سپس خاک را نرم و تخت و یکدست می‌کنیم. بذرها را به‌صورت دست پاش و یکنواخت در محل موردنظر ریخته و سپس با شن کش یا چنگال خاک را با آرامی زیرورو می‌کنیم تا بذرها به زیر خاک بروند. سپس به‌آرامی اقدام به آبیاری می‌کنیم به‌صورتی که آب بذرها را جابجا نکند و با خود نبرد. تا قبل از سبز شدن باغچه بهتر است هر روز یا روزی دو بار باغچه را آبیاری کنیم.

برای برداشت سبزی به‌خصوص در اولین برداشت‌ها بهتر است از قیچی استفاده کنیم زیرا بذرها زیاد در عمق قرار نداشته و ریشه قوی نداشته درنتیجه ممکن است از خاک دربیایند. برای برداشت سبزی‌ها را نباید از ریشه دربیاوریم بلکه تنها نوک آن را جدا کنیم و مصرف کنیم. بعد از گذشت چند روز از برداشت سبزی شاهی، مجدد می‌توانیم آن را برداشت کنیم و سبزی‌ها دوباره سبز می‌شوند.

خواص

از خواص شاهی این که به‌عنوان غذا و دارو نیز مصرف می‌شود. شاهی اثر ضدآسکوربوت قوی داشته، همچنین اشتهاآور، مدر و تصفیه‌کننده خون است. مصرف دانه‌های آن به‌عنوان داروی خلط‌آور مصرف و به دلیل وجود ویتامین C و E در شاهی این گیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی فوق‌العاده جهت جلوگیری از آسیب رادیکال‌های آزاد را دارد. درنتیجه یک ماده ضد سرطانی است. شاهی مانع از رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. برگ‌های شاهی، محرک، ادرارآور و ضد باکتری می‌باشند. این برگ‌ها برای درمان بیماری اسکوربوت و بیماری‌های کبدی مفید و به‌عنوان یک پماد بر روی جاهایی که درد می‌کند و یا آسیب‌دیده است، نیز قرار می‌دهند. شاهی علاوه بر ویتامین C حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای آهن و اسید فولیک نیز است، از این‌رو برای اشخاص کم‌خون مفید است. شاهی حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای ویتامین A و روغن‌های فرار است. به همین دلیل برای مخاط دستگاه تنفسى و درنتیجه مبتلایان به آسم فوق‌العاده مفید بوده و مانند خیلی از سبزی جات گروه چلیپاییان مانند کلم، کلم بروکلی و کلم پیچ دارای گلوکوزیدها است. این مواد، محرک فعالیت کلیه‌ها هستند و موجب تقویت معده و کیسه صفرا بوده ازاین‌رو مصرف شاهی به کسانی که سنگ کلیه و مثانه دارند توصیه می‌شود. تخم شاهی مزه تند و تلخی دارد. این ماده خاصیت چربی سوزی، تصفیه‌کنندگی خون، شیرافزایی و قاعدگی آور داشته و دارویی مناسب برای چشم‌درد است. تخم شاهی قوای جنسی را تقویت و تخم این گیاه برای مرض جذام، بیماری‌های پوستی، اسهال خونی، اسهال، سوءهاضمه، بیماری‌های چشمی، اسکوربوت، آسم و سرفه مفید است.

برای خرید بذر شاهی و سایر سبزی جات به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

ریحان سبز با نام انگلیسی Green Basil و از خانواده labiateae یا نعناعیان، گیاهی یک‌ساله است که در گروه سبزی‌های برگی طبقه‌بندی می‌شود این گیاه ازنظر تیپ رشدی بهاره بوده و به دلیل عطروطعم فوق‌العاده و خواص درمانی خود همراه و یا به‌تنهایی زینت‌بخش سفره‌خانه‌هایمان است. ریحان گیاهی است علفی یک‌ساله و معطر که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد. برگ‌های آن به‌صورت متقابل بیضوی و نوک‌تیز با کناره‌های دندانه‌دار است. گل‌های آن معطر و کوچک به رنگ‌های سفید، قرمز و گاهی بنفش مشاهده می‌شود. تخم آن سیاه و ریز است. برگ ریحان و سرشاخه‌های جوان آن به مصرف تغذیه می‌رسد ریحان در ایران و افغانستان به‌طور خودرو می‌روید در اکثر نقاط دنیا کاشته می‌شود.

اصل گیاه ریحان بومی ایران و افغانستان و سند است و در حدود پانصد سال پیش از هند به اروپا برده شده است و بالغ بر ۶۰ نوع ریحان در دنیا وجود دارد انواع مختلفی شامل سبز و بنفش و کرمانی و فری و ریحان کوچک و بزرگ معروف‌ترین آن‌هاست. مزه بیشتر آن‌ها شیرین و تند است و در برخی نیز مانند ریحان لیمویی و دارچینی مزه آن‌ها لیمو و دارچین است. این گیاه مانند سایر گیاهان هم‌خانواده خود دارای ماده مؤثره اسانس بوده که در کرک‌های ترشحی یا حجره‌های مخصوص در برگ و ساقه و گل‌ها ساخته و ذخیره می‌شوند و در اندام‌های مختلف آن‌ها نیز موسیلاژ و تانن و مواد تلخ نیز وجود دارد. در اکثر نقاط کشور عزیزمان ایران این گیاه به‌عنوان یک سبزی خوراکی کشت و کار شده و از برگ‌های آن استفاده می‌شود در صورت تهیه اسانس بایستی از اندام‌های هوایی گیاه استفاده گردد. در ایران دو نوع سبز و بنفش آن کشت می‌شود و بنفش آن از مزه تند و تیزتری برخوردار است آنالیز اسانس این دو نوع نشان می‌دهد که میزان ترکیبات آن‌ها باهم تفاوت دارد.

متأسفانه این روزها برخی اخبار مبنی بر آبیاری سبزی‌ها با آب فاضلاب و ناسالم بودن آنها به گوش می‌رسد. بنابراین بهتر است امسال برای کاشت سبزی مصرفی خودمان دست به کار شده و دیگران را نیز به کاشت سبزی در منزل و آپارتمان تشویق کنیم. مشاهده رشد هر روزه سبزی‌ها در گلدان و برداشت و مصرف آن یکی از راه‌های یافتن آرامش در این ایام است. اگر می‌خواهید سبزی‌هایتان را پشت پنجره و تو گلدان‌های زیبا پرورش بدهید بهتر است از خاک آماده و تمیز استفاده کنید تا فضای آپارتمان از حشره و موجودات دیگر پر نشود. بهترین خاک برای کاشت سبزی کمپوست آماده است. اگر فقط می‌خواهید چند نمونه سبزی بکارید بدون شک ریحان سبز یا بنفش، تربچه، جعفری و شاهی اولین انتخاب‌ها هستند. برای اینکه سبزی‌های شما همیشه سبز و شاداب و از بیماری و آفات به دور باشند می‌توانید از کود NPK همانند ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید.

بذر معمولی سبزی معمولاً به‌صورت کیلویی عرضه می‌شود و ناخالصی دارد و بخشی از آن را تخم علف تشکیل می‌دهد و نسبت به بیماری‌ها مقاومت پایینی دارد و انتخاب مناسبی برای کاشت در آپارتمان و ابعاد کوچک مثل گلدان نیست. برخلاف تصور خیلی از ما بذر اصلاح‌شده به معنای دست‌کاری ژنتیکی و تراریخته نیست. بلکه به معنای دقت در بذرگیری و انتخاب محصول مناسب برای بذرگیری است و گرده افشانی و تلقیح به‌صورت علمی و بر اساس استاندارهایی انجام می‌گیرد. درنتیجه بذر اصلاح‌شده نسبت به بیماری و آفات مقاوم است و درصد خلوص بالاتری دارد. همچنین از نظر رنگ و شادابی برتر از بذرهای معمولی‌اند. درنتیجه انتخاب مناسب‌تری برای کاشت بوده و تجربه بسیار خوبی از کاشت را به همراه دارد.

روش کاشت در گلدان

بذر، خاک استاندارد (کمپوست پیشنهاد می‌شود)، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت سبزی در آپارتمان هستند. ابتدا بذرها را برای مدت ۱۰ ساعت و حداکثر ۳ روز خیس می‌کنیم. خاک را الک کرده تا نرم و یکدست شود. گلدان موردنظر را از خاک مرغوب (کمپوست آماده) پر می‌کنیم (بیش از ۳/۴ گلدان). گلدان انتخابی باید زهکشی خوبی داشته باشد (در انتهای آن سوراخ مناسبی برای خروج آب اضافی باشد). سپس اقدام به آبیاری گلدان می‌کنیم تا آب کاملاً از گلدان خارج شود. بعد از چند ساعت از آبیاری گلدان بذرها را بر روی خاک می‌ریزیم و حداکثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روی آن خاک می‌ریزیم. ریختن خاک زیاد روی بذرها باعث خفه شدن آن شده و نمی‌توانند رشد کنند. سپس با افشانه آب را بر روی سطح خاک اسپری کنید به صورتی که مطمئن شوید آب به بذرها رسیده و این کار را هر روز یا روزی دو بار انجام دهید. قبل از سبز شدن بذر سبزی نباید اجازه دهید سطح خاک خیلی خشک شود در این صورت از جوانه زدن خبری نیست. آبیاری زیاد نیز باعث می‌شود هوا به بذرها نرسد و خفه شوند و جوانه‌زنی صورت نگیرد. هنگامی‌که سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری مجدد کنید. البته می‌توانید بدون خیس کردن بذرها در آب، آن‌ها را به‌صورت دست پاش بر روی سطح خاک بریزید و با چنگال سطح خاک را زیرورو کنید تا بذرها به زیر خاک بروند. کوددهی را از هفته دوم بعد از جوانه‌زنی شروع کنید.

روش کاشت ریحان در باغچه و زمین

برای این کار بهتر است ابتدا مقداری خاک‌برگ یا کمپوست یا کود حیوانی بر روی باغچه ریخته و با بیلچه خاک را زیرورو می‌کنیم و سپس خاک را نرم و تخت و یکدست می‌کنیم. بذرها را به‌صورت دست پاش و یکنواخت در محل موردنظر ریخته و سپس با شن کش یا چنگال خاک را با آرامی زیرورو می‌کنیم تا بذرها به زیر خاک بروند. سپس به‌آرامی اقدام به آبیاری می‌کنیم به‌صورتی که آب بذرها را جابجا نکند و با خود نبرد. تا قبل از سبز شدن باغچه بهتر است هر روز یا روزی دو بار باغچه را آبیاری کنیم.

برداشت از باغچه یا گلدان

برای برداشت سبزی به‌خصوص در اولین برداشت‌ها بهتر است از قیچی استفاده کنیم زیرا بذر ریحان ها زیاد در عمق قرار نداشته و ریشه قوی نداشته درنتیجه ممکن است از خاک دربیایند. برای برداشت سبزی‌ها را نباید از ریشه دربیاوریم بلکه تنها نوک آن را جدا کنیم و مصرف کنیم. بعد از گذشت چند روز از برداشت سبزی، مجدد می‌توانیم آن را برداشت کنیم و سبزی‌ها دوباره سبز می‌شوند.

خواص ریحان

ریحان فواید زیادی برای بدن دارد که ما در اینجا خواص سبزی ریحان تازه و خشک، چای و گل ریحان برای سلامتی، بارداری، لاغری، معده، دیابت و پوست و مو را شرح می‌دهیم:

خواص ریحان برای پوست و مو

توجه: پیش از مصرف هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل ۲۰ دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.

۱٫ آکنه و جوش صورت

برگ‌های ریحان دارای خواص ضد باکتری و ضدالتهابی قوی هستند و با از بین بردن باکتری‌های پوست صورت به درمان آکنه و جوش صورت کمک می‌کنند.

۲٫ جوش‌های سرسیاه

ریحان تازه به پیشگیری و درمان جوش‌های سرسیاه و لکه‌های پوستی کمک می‌کند. ماسک صورت برگ ریحان برای جوش: برگ‌های تازه و مرطوب ریحان را له کرده و بر روی صورت بگذارید پس از ۱۵ دقیقه برگ‌ها را برداشته و صورت را با آب سرد خوب بشویید.

۳٫ جوان‌سازی پوست صورت

مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ریحان و همچنین خواص ضدالتهابی ریحان با پاک‌سازی پوست صورت و بهبود خاصیت کشسانی پوست به درمان چین‌وچروک پوست و جوان‌سازی پوست صورت کمک می‌کند.

۴٫ روشن‌کننده و درخشان کننده پوست

ریحان به پاک‌سازی پوست صورت از سلول‌های مرده کمک کرده و به روشن کردن و درخشان کردن پوست کمک می‌کند. ماسک صورت ریحان: ۱ قاشق چای‌خوری پودر ریحان خشک‌شده را با ۱ قاشق چای‌خوری زردچوبه و آب یک لیموترش تازه ترکیب کنید و بر روی صورت بمالید. بگذارید ۱۵ دقیقه بماند و سپس با آب سرد خوب بشویید.

۵٫ پیشگیری از ریزش مو

ریشه سبزی ریحان به بهبود گردش خون در پوست سر کمک کرده و با تقویت فولیکول‌های مو به درمان ریزش موی سر کمک می‌کند.

۶٫ درمان شوره سر

روغن ریحان با آب‌رسانی به موها و پوست سر، خشکی پوست و خارش را کاهش داده و شوره سر را درمان می‌کند. ماسک ریحان برای مو: ۲ قطره روغن ریحان را با نصف فنجان روغن نارگیل ترکیب کنید و بر روی پوست سر بمالید و خوب ماساژ دهید، بگذارید ۱ ساعت بماند و سپس با آب گرم و شامپو بشویید.

۷٫ درمان موهای سفید و خاکستری

ریحان یکی از بهترین مواد طبیعی برای پیشگیری و درمان سفید شدن موها محسوب می‌شود. ماسک ریحان برای رفع سفیدی مو: پودر آمله یا انگور فرنگی هندی و برگ‌های ریحان را به مدت یک شب در آب خیس کنید. سپس مقداری روغن نارگیل به آن اضافه کنید و موهای خود را با این مخلوط بشویید تا سفیدی موها رفع شود.

فواید دارویی و درمانی ریحان برای بدن

۸٫ درمان ناباروری مردان

ناباروری در مردان می‌تواند به دلیل کمبود اسپرم یا اختلالات نعوظ ایجاد شود، نشان داده که مصرف ریحان می‌توانند به درمان اختلالات نعوظ و درنتیجه درمان ناباروری در مردان کمک کند.

۹٫ لاغری و کاهش وزن

استفاده منظم از ریحان سبز و بنفش به دلیل فیبر موجود در آن باعث پاک‌سازی روده‌ها شده و به بهبود متابولیسم چربی در بدن کمک می‌کند، درنتیجه باعث لاغری و کاهش وزن می‌شود.

۱۰٫ معده و دستگاه گورش

در طب سنتی از ریحان برای درمان بی‌اشتهایی، گرفتگی و ریفلاکس معده و حتی کشتن انگل‌های دستگاه گوارش استفاده می‌شود. همچنین ریحان می‌تواند به بهبود هضم غذا، درمان معده درد و سلامت دستگاه گوارش کمک کند.

۱۱٫ فشارخون و قلب

سبزی ریحان حاوی مقادیر بالایی آنتی‌اکسیدان بوده که می‌تواند باعث بهبود عملکرد رگ‌های خونی شده و فشارخون بالا را کاهش دهد. خواص ضدالتهابی ریحان هم برای پیشگیری و درمان بیماری قلبی و عروقی، حمله قلبی و سکته قلبی مفید است.

۱۲٫ دیابت و قند خون

تحقیقات در هند نشان داده که ریحان یکی از بهترین گیاهان دارویی برای کاهش گلوکز موجود در خون بوده که می‌تواند به کاهش قند خون بالا در افراد مبتلا به دیابت کمک کند. علاوه بر این ریحان به کاهش سطح‌تری گلیسیرید و کلسترول بالای خون که در افراد مبتلا به دیابت دیده می‌شود، کمک می‌کند.

۱۳٫ سرطان

مطالعات بالینی نشان داده که مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ریحان از جمله فنول ها و آنتوسیانین ها به‌طور طبیعی با افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون از ابتلا به انواع سرطان‌های پوست، کبد، دهان و ریه و گسترش تومورهای سرطانی پیشگیری می‌کند.

۱۴٫ روماتیسم و آرتروز

ریحان حاوی مقادیر بالای اگنول، سیترونلول و لینالول است که به کاهش التهاب در بدن کمک کرده و برای پیشگیری و درمان روماتیسم و آرتروز مفید است. همچنین گفته‌شده که بتاکاریوفیلن های موجود در ریحان برای کاهش درد آرتروز مفید هستند.

۱۵٫ استرس، اضطراب و افسردگی

مطالعات نشان داده که یکی از بهترین داروهای ضدافسردگی طبیعی بوده و با افزایش میزان هورمون‌هایی مانند سروتونین به کاهش استرس و اضطراب و درمان افسردگی کمک می‌کند. مقادیر بالای مس موجود در ریحان باعث افزایش سطح انرژی شده و برای درمان خستگی و بی‌حالی مفید است.

۱۶٫ کبد چرب

مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ریحان باعث بهبود عملکرد کبد و تنظیم سطح آنزیم‌های کبد شده و به درمان کبد چرب کمک می‌کند.

۱۷٫ سنگ کلیه

ریحان به‌عنوان یک مدر عمل می‌کند و با پاک‌سازی و سم‌زدایی از کلیه به درمان سنگ کلیه کمک می‌کند.

۱۸٫ آلزایمر و پارکینسون

مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که مقادیر بالای منگنز و مس موجود در ریحان باعث بهبود عملکرد مغز شده و برای پیشگیری و درمان زوال عقل و بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون مفید است. همچنین ریحان با افزایش میزان گلیکوزیل سرامید ها که به‌عنوان سپر محافظ مغز در برابر رادیکال های آزاد عمل می‌کنند، از ابتلا به فراموشی در سنین بالا پیشگیری می‌کند.

۱۹٫ پوکی استخوان

مقادیر بالای ویتامین K موجود در ریحان با بهبود جذب کلسیم باعث تقویت استخوان‌ها شده و خطر ابتلا به پوکی استخوان به‌ویژه در زنان را کاهش می‌دهد.

۲۰٫ سندروم پیش از قاعدگی

منگنر موجود در ریحان با تنظیم تعادل هورمون‌ها در بدن به درمان سندروم پیش از قاعدگی که با علائمی مانند درد کمر و دل‌درد، افسردگی، خستگی و حساسیت پستان‌ها مشخص می‌شود، کمک می‌کند.

۲۱٫ چشم

مقادیر بالای بتا کاروتن موجود در برگ ریحان باعث تقویت بینایی شده و به درمان بیماری‌های چشمی از جمله خشکی چشم کمک می‌کند.

۲۲٫ درمان صرع

یکی از علل اصلی ابتلا به بیماری صرع مقادیر پایین منگنز در بدن است، ریحان غنی از منگنز بوده و می‌تواند برای پیشگیری و درمان صرع مفید باشد.

۲۳٫ کم‌کاری و پرکاری تیروئید

منگنز موجود در ریحان باعث بهبود عملکرد غده و تنظیم هورمون‌های تیروئید شده و از ابتلا به بیماری‌های کم‌کاری و پرکاری تیروئید پیشگیری می‌کند.

۲۴٫ درمان گلودرد و سرفه

ریحان به دلیل خواص ضد باکتری و ضدویروسی که دارد به درمان گلودرد، سرفه و همچنین برونشیت و آسم کمک می‌کند. درمان خانگی گلودرد و سرفه: شما می‌توانید ۸ برگ ریحان تازه و ۵ گل میخک را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و بگذارید ۱۰ دقیقه بماند تا عصاره آن در بیاید، از این دم‌نوش برای درمان سرفه و گلودرد استفاده کنید.

۲۵٫ خواص گل ریحان

گل ریحان که از نظر طعم و بو کاملاً شبیه برگ ریحان است به رنگ سفید یا صورتی است در انتهای ساقه گیاه ریحان ظاهر می‌شود و پس از مدتی دانه ریحان، تخم ریحان یا تخم شربتی را ایجاد می‌کند.

گل ریحان مانند برگ‌های ریحان دارای ترکیبات شیمیایی مفیدی بوده و به درمان سرطان، معده درد، استرس و افسردگی، درمان آرتروز و سلامت قلب کمک می‌کند.

فواید چای و دم‌نوش ریحان

چای و دم‌نوش ریحان می‌تواند به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرماخوردگی شود، فشارخون بالا و سردرد را کاهش دهد و چون خواص ضد باکتریایی دارد به سلامت دهان و دندان کمک کند.

طرز تهیه چای و دم‌نوش ریحان

یک قاشق چای‌خوری برگ و گل خشک‌شده ریحان را در یک فنجان آب جوش بریزید و بگذارید به مدت ۳ تا ۵ دقیقه دم بکشد، دم‌نوش ریحان شما آماده است می‌توانید با عسل شیرین کنید و بنوشید.

فراموش نکنید زنان در دوران بارداری نباید به‌هیچ‌وجه از چای و دم‌نوش ریحان استفاده کنند چون می‌تواند سطوح هورمونی را در بدن تغییر دهد.

روغن ریحان برای چیست و چه خواصی دارد؟

روغن ریحان منبع خوبی از ویتامین A، منیزیم، پتاسیم، آهن و کلسیم بوده و برای درمان تهوع، آرتروز، سو هاضمه، یبوست، درمان استرس و افسردگی، تقویت بینایی، مشکلات تنفسی از جمله آسم و دیابت مفید است.

طرز تهیه روغن ریحان

برگ‌های تازه ریحان سبز را به مدت ۱۰ ثانیه در آب جوش بریزید و بردارید آب بکشید و با آب سرد خوب بشویید و خشک کنید. برگ‌ها را به همراه یک فنجان روغن زیتون در مخلوط‌کن بریزید و خوب هم بزنید تا یکدست شود، روغن ریحان آماده است در ظرفی بریزید و به مدت ۳ روز در یخچال نگهداری کنید.

عوارض و مضرات ریحان سبز و بنفش

جنین، زنان باردار و زنان شیرده

گفته‌شده که زیاده‌روی در مصرف سبزی ریحان به دلیل روغن‌های فرار موجود در آن باعث تحریک رحم در دوران بارداری شده و برای جنین و زنان باردار و همچنین زنان در دوران شیردهی مضر است.

ریحان تازه هیچ‌گونه عوارض جانبی ندارد اما اسانس ریحان بیشتر برای استفاده موضعی بوده و می‌تواند در برخی افراد باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک و حساسیت شود.

ریحان ممکن است با داروهایی که برای فشارخون بالا و دیابت استفاده می‌شوند، تداخل دارویی ایجاد کند.

اگر اختلال خونریزی دارید، ریحان ممکن است لخته شدن خون را کاهش دهد.

طبع ریحان

طبیعت ریحان کمی گرم و خشک است. ریحان غنی از آنتی‌اکسیدان، ویتامین A، ویتامین K، ویتامین C، تیامین، نیاسین، فولات، منیزیم، منگنز، آهن، فسفر، پتاسیم و کلسیم است. از سبزی ریحان تازه و خشک برای تهیه ریحان پلو، کوفته ریحان، سس پستو و سس ریحان برای پاستا و ماکارونی و سالاد، آبمیوه و اسموتی ریحان و انواع سوپ و آش استفاده می‌شود. در ایران ریحان تازه را به‌عنوان سبزی‌خوردن استفاده می‌کنند.

درباره سبزی ریحان

بیش از ۳۵ نوع ریحان مختلف در طبیعت یافت می‌شود. یکی از انواع ریحان، ریحان مقدس است که در هند یک گیاه مقدس شناخته می‌شود و از روغن آن برای درمان سردرد، استرس و بهبود عملکرد جنسی استفاده می‌شود. ریحان یکی از بهترین مواد طبیعی برای درمان جای نیش حشرات و نیش پشه است. گیاه ریحان بومی مناطق آسیا و آفریقا است که از ۵۰۰۰ سال پیش به‌صورت وحشی در مناطقی از خاورمیانه رشد کردند و سپس در قرن شانزدهم از هند به اروپا وارد شدند.

ارزش غذایی ریحان (۱۰۰ گرم)

کالری: ۲۲

چربی: ۰٫۶ گرم

کربوهیدرات: ۲٫۷ گرم

فیبر: ۱٫۶ گرم

پروتئین: ۳٫۲ گرم

قند: ۰٫۳ گرم

برای خرید بذر ریحان به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

ذرت یا جواری یکی از غلات مهم است. منشأ آن قاره آمریکا است و پس از گندم بیشترین اراضی کشاورزی جهان به ذرت اختصاص دارد. ذرت سرشار از مواد مغذی موردنیاز برای بدن بوده و نیز منبع خوبی از فیبر محسوب می‌شود و سرشار از کالری است. ذرت تا قبل از سال ۱۴۹۲ میلادی (سال کشف آمریکا) در قاره آسیا، اروپا و آفریقا به‌عنوان یک گیاه زراعی شناخته‌شده نبود؛ اما این گیاه را از قرن‌ها پیش در آمریکای مرکزی می‌شناختند و توسط مردم سرخ‌پوست آمریکا کشت می‌شد. به همین سبب نام لاتین ذرت از یکی از طوایف سرخ‌پوست بنام Marisi Mahig گرفته شده است. نام این گیاه در زبان انگلیسی Maize یا corn در زبان عربی ذرت و بلال است. در فرهنگ دهخدا آمده نام فارسی این گیاه در گویش خراسانی جواری است ولی واژه عربی آن ذرت هم بکار برده می‌شود. فرهنگ معین هم‌جواری را برابر با ذرت و بلال معرفی کرده است.

کاشت و نگهداری

برای کاشت ذرت مکزیکی گلدانی باید گلدانی با سایز بزرگ را انتخاب نمایید، گلدان‌ها را بعد از رشد باید در مکانی گرم و آفتاب‌گیر قرار دهید. محل موردنظر در روز حداقل باید ۶ تا ۷ ساعت نور خورشید را داشته باشد. بذر ذرت مکزیکی را ۲۴ ساعت در آب خیس کنید و در دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه آن‌ها را در عمق ۲ تا ۵ سانتی‌متری خاک بکارید و منتظر سبز شدن آن‌ها شوید. بذر ذرت چون در عمق کم کاشته می‌شوند نباید اجازه دهید رطوبت سطحی خاک خشک شود و تا قبل از جوانه‌زنی مرتب خاک را آبیاری کنید. خاک مناسب برای کاشت بذر ذرت خاکی است که رطوبت را حفظ کند و سنگین باشد. البته زهکشی مناسبی نیز داشته باشد تا ریشه‌ها از بین نرود.

بهتر است خاک پای بوته‌ها همیشه مرطوب باشد. در هنگام تشکیل دانه‌ها و رشد بلال نیز باید آبیاری به‌طور منظم و زیاد انجام شود تا کیفیت و تراکم دانه‌ها بالا باشد. اگر گلدان‌ها را در منطقه‌ای قرار داده‌اید که بادخیز است می‌توانید برای استحکام بوته یک چوب یا میله در کنار بوته ببندید. بذر ذرت در انواع آب‌وهوا رشد می‌کند و گرمادوست است و هوای گرم در کیفیت محصول مؤثر است. بذر ذرت در هر خاکی نیز رشد خوبی دارد. معمولاً در خاک‌های لومی سنگین و رسی کاشت می‌شود تا نیاز به آب کمتری داشته باشد. آبیاری و رطوبت نیز موارد مهمی هستند که در کیفیت و ظاهر و تولید دانه‌های با کیفیت و تراکم دانه‌ها مؤثر است. نیاز آبی ذرت در زمان تولید دانه و گرده‌افشانی زیادتر می‌شود و کم‌آبی باعث عدم تشکیل دانه‌ها در قسمت‌هایی از ذرت شده و تراکم دانه‌ها را نامنظم می‌کند، به‌طورکلی نسبت به کم‌آبی واکنش بدی نشان می‌دهد.

برای کاشت ذرت در مزرعه معمولاً بعد از رفع سرمای بهاره تا اواخر مرداد به دو روش زیر در فضای باز می‌کارند:

روش خطی: فاصله بین ردیف‌ها ۷۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر و فواصل بوته‌ها ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر.

روش پشته‌ای: فاصله پشته‌ها ۱۰۰ سانتی‌متر و در هر پشته ۵ عدد بذر ذرت قرار می‌دهد (که معمولاً بعد از رشد بوته‌های ضعیف را حذف می‌کنند).

خواص

ذرت از خانواده گندمیان و در کشور مکزیک تکامل یافته و پس از گندم و برنج، قوت مردم را تشکیل می‌دهد. درخصوص خواص ذرت، این غله سرشار از ویتامین‌های گروه C، B، A و املاح معدنی کلسیم، پتاسیم، فسفر و آهن بوده و قسمت اعظم آن را مواد نشاسته‌ای تشکیل می‌دهد. رنگ زرد ذرت به دلیل وجود زئین و آنتی‌اکسیدان بوده و آنزیم‌ها و فیبر نامحلول آن برای محافظت از روده و پیشگیری از یبوست و بواسیر مفید است.

از نظر طرز تهیه ذرت، این خوراکی معمولا به اشکال متنوعی مثل کنسروی، بخارپز، کبابی و اخیرا ذرت مکزیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بهترین نوع‌آن بخار پز خانگی است. پختن ذرت نه تنها باعث کاهش مواد مغذی آن نمی‌شود بلکه خاصیت آنتی اکسیدانی آن را نیز افزایش می‌دهد.

در ذرت خام مواد آنتی‌اکسیدانی به فیبرهای غیرمحلول متصل شده و غیرفعال هستند، ولی عمل پخت موجب شکستن این اتصال و آزادسازی این ترکیبات مفید می‌شود. به همین دلیل نوع بخار پز ذرت را انتخاب کنید و کمتر سراغ نوع مکزیکی آن بروید. البته خوردن ذرت کبابی یا همان بلال نیز توصیه می‌شود، ولی باید توجه داشت که بلال‌ها هنگام کباب شدن نسوزند؛ چرا که با سوختن هر ماده غذایی احتمال سرطان‌زایی آن افزایش می‌یابد. بد نیست بدانید که بلال پس ازکباب شدن اگر در آب نمک قرار داده شود مقداری از خاصیت خود را از دست خواهد داد.

حال شاید این سوال مطرح شود، مضرات ذرت مکزیکی چیست؟ در این رابطه باید گفت: اضافه کردن کره، نمک و برخی افزودنی‌های دیگر سبب افزایش کالری ذرت مکزیکی می‌شود. این ترکیب غذایی بسیار پرکالری، چرب، شور و تند بوده و مصرف آن برای بیماران قلبی ـ عروقی و مبتلایان به فشار و چربی خون و افراد دارای اضافه وزن بسیار مضر و خطرناک است. البته اگر این غذا با کمترین میزان نمک تهیه و به جای کره و روغن جامد درصد اندکی به آن روغن مایع اضافه شود می‌تواند خصوصا در فصول سرد سال که استقبال، افراد به مصرف غذاها و خوراکی‌های گرم بیشتر می‌شود یک تنقل خوب محسوب ‌شود.

برای خرید بذر ذرت ذر انواع مختلف و سایر بذر غلات به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.

همچنین از راه‌های زیر نیز می‌توانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:

۱- مراجعه به صفحه اینستاگرامی به آدرس:

https://www.instagram.com/zerafat_shop/

https://www.instagram.com/zerafat.shop

۲- مراجعه به کانال تلگرامی به آدرس:

https://t.me/zerafat_shop

۳- تماس با شماره موبایل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۹۳۳